Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sikorska Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak Sędzia del. WSA Ireneusz Dukiel (spr.) po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 3 lipca 2019 r., sygn. akt II SA/Gd 50/19 w sprawie ze skargi R. K. na postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] listopada 2018 r., Nr [...] w przedmiocie wszczęcia postępowania w sprawie odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżone postanowienie Wojewody [...] i poprzedzające je postanowienie Starosty [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...]; 2. zasądza od Wojewody [...] na rzecz R. K. kwotę 1137 (tysiąc sto trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 3 lipca 2019 r., sygn. akt II SA/Gd 50/19, oddalił skargę R. K. (dalej: strona, skarżąca) na postanowienie Wojewody [...] (dalej: Wojewoda, organ odwoławczy) z dnia [...] listopada 2018 r., nr [...], w przedmiocie wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę.
Wskazany wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
W dniu [...] czerwca 2018 r. skarżąca zwróciła się do Starosty [...] (dalej: Starosta, organ pierwszej instancji) o ustalenie odszkodowania w związku z przejęciem przez Gminę [...] (dalej: Gmina) własności nieruchomości położonej w miejscowości [...], gmina [...], stanowiącej działkę nr [...] o pow. [...] m2 i działkę nr [...] o pow. [...] m2, które z mocy prawa, przeszły na własność Gminy na podstawie decyzji Wójta Gminy z [...] listopada 1998 r., nr [...], zatwierdzającej projekt podziału działki nr [...].
Organ pierwszej instancji postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...], wydanym na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm., dalej k.p.a.), odmówił wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za prawo własności powyższej nieruchomości podkreślając, że w rozpatrywanej sprawie, w toku negocjacji toczących się pomiędzy stronami, skarżąca wyraziła wolę nieodpłatnego przekazania działek nr [...] i [...] na rzecz Gminy w zamian za odstąpienie od naliczania opłaty adiacenckiej, co zostało odzwierciedlone w protokole z dnia [...] listopada 1998 r.
W takiej sytuacji - w ocenie organu pierwszej instancji - brak było podstaw do wszczęcia postępowania w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę publiczną.
Skarżąca nie zgodziła się z wydanym postanowieniem i wniosła od niego zażalenie do organu odwoławczego.
Wojewoda, opisanym na wstępie rozstrzygnięciem z dnia [...] listopada 2018 r., podtrzymał w całości stanowisko wyrażone przez organ pierwszej instancji wskazując, że w niniejszej sprawie zaistniały przesłanki do odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego. W ocenie organu odwoławczego nie budziło bowiem wątpliwości, że na skutek negocjacji toczących się pomiędzy skarżącą a Gminą, strona zrezygnowała z ustalenia i wypłacenia jej odszkodowania za działki przejęte z mocy prawa pod drogę publiczną w zamian za rezygnację Zarząd Gminy z ustalenia opłaty adiacenckiej. Wojewoda zauważył przy tym, że prawidłowość zrzeczenia się odszkodowania nie została podważona przez żadną ze stron w postępowaniu przed właściwym sądem powszechnym. Dlatego też organ miał obowiązek uwzględnienia skutków prawnych wynikających ze złożonego przez stronę oświadczenia, niezależnie od tego, że zrzeczenie się prawa do odszkodowania nastąpiło jeszcze przed uprawomocnieniem się decyzji podziałowej. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie, możliwa jest rezygnacja z prawa do odszkodowania przed uzyskaniem przez decyzję podziałową przymiotu ostateczności, a poza tym w momencie dokonania tej czynności strona wiedziała już, że wyniku podziału działki nr [...] powstaną m.in. działki nr [...] i [...]. Przedmiot zrzeczenia się został zatem jednoznacznie przez nią określony.