Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Wiśniewska sędzia NSA Monika Nowicka (spr.) sędzia del. WSA Dariusz Chaciński Protokolant starszy sekretarz sądowy Karolina Kubik po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 maja 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 2329/12 w sprawie ze skargi M. Z. na postanowienie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia i uwierzytelnionych kopii dokumentów oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 8 maja 2013 r. (sygn. akt II SA/Wa 2329/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie - po rozpoznaniu skargi M. Z. - uchylił postanowienie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia [...] października 2012 r. nr [...] o odmowie wydania zaświadczenia i uwierzytelnionych kopii dokumentów.
W motywach wyroku Sąd Wojewódzki wskazał, że M. Z. zwrócił się do Archiwum Państwowego w Ł. o wydanie zaświadczenia oraz potwierdzonych urzędowo kopii, wskazanych przez siebie archiwaliów z zespołu Akta Gminy D. w Ł., które poświadczałyby niemiecką narodowość jego ojca - P. Z.
Postanowieniem z dnia [...] września 2012 r., Dyrektor Archiwum Państwowego w Ł. odmówił jednak uwzględnienia powyższego wniosku, gdyż zdaniem organu pierwszej instancji, wnioskodawca nie wskazał interesu prawnego, który uzasadniałby jego żądanie. Wyjaśniono, że użyta przez wnioskującego nazwa B. odnosiła się do federalnej ustawy o obywatelstwie z 1955 r. a ponadto M. Z. nie przedstawił dokumentów, które potwierdzałyby jego następstwo prawne po ojcu - P. Z.
Rozpatrując sprawę - w trybie instancji odwoławczej - Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w zw. z art. 144 k.p.a., uchylił postanowienie Dyrektora Archiwum Państwowego w Ł. i ponownie odmówił wnioskodawcy wydania, objętego wnioskiem, zaświadczenia i uwierzytelnionych kopii dokumentów. Swoje rozstrzygnięcie organ odwoławczy uzasadniał wskazując na konieczność usunięcia z obrotu postanowienia organu I instancji, ze względu na jego wadliwe motywy.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych podzielił stanowisko odwołującego się, że zbytecznym było zobowiązywanie go do przedłożenia dodatkowych dokumentów, potwierdzających jego następstwo prawne po ojcu. Ponadto przyznał także, iż także wywody organu I instancji, dotyczące mocy dowodowej wpisów na niemiecką listę narodową (Deutsche Volksliste), były bezprzedmiotowe, gdyż odnosiły się one do mylnie powołanej federalnej listy o obywatelstwie.
Tym niemniej, organ odwoławczy podkreślił, że do wykazania interesu prawnego w uzyskaniu żądanego zaświadczenia i uwierzytelnionych kopii niezbędne jest powołanie się przez wnioskodawcę na przepis prawa, z którego zastosowaniem, wiąże on, w odniesieniu do siebie, uzyskanie uprawnienia albo zwolnienie z obowiązku. Niedopuszczalne przy tym było, zalecane przez wnioskodawcę, wyrozumowanie narodowości jego ojca, na podstawie sekwencji zdarzeń historycznych, zestawienie polskich i niemieckich regulacji prawnych oraz faktu nieposiadania przez P. Z. obywatelstwa polskiego.
Naczelny Dyrektor wskazał także na treść art. 28 pkt 5 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U z 2011 r., Nr 123 poz. 698 ze zm.), dalej: "ustawa o archiwach", który stanowi, że archiwa państwowe wydają zaświadczenia na podstawie przechowywanych przez nie materiałów archiwalnych. Zasada ta znajduje zaś potwierdzenie w sytuacji określonej w art. 218 § 1 k.p.a., który to przepis nakazuje organom administracji wydawanie zaświadczeń na podstawie danych znajdujących się w ich posiadaniu. Nie jest natomiast - jak wywodził organ - akceptowalne w obowiązującym porządku prawnym dokonywanie urzędowych potwierdzeń, na podstawie operacji logicznych ani najbardziej nawet logicznych hipotez, czy domniemań, że określone zdarzenia miały miejsce.