Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: Sędzia NSA Czesława Nowak- Kolczyńska Sędzia del. WSA Dariusz Chaciński (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Marcin Rączka po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Rady Ministrów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 października 2017 r. sygn. akt II SA/Wa 1881/16 w sprawie ze skargi J.B. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] września 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania emerytury specjalnej 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia od J.B. na rzecz Prezesa Rady Ministrów zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Zaskarżonym skargą kasacyjną wyrokiem z 24 października 2017 r., sygn. akt II SA/Wa 1881/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi J.B.na decyzję Prezesa Rady Ministrów z [...] rześnia 2016 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania emerytury specjalnej, uchylił zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił następujący stan sprawy.
Prezes Rady Ministrów decyzją z [...] września 2016 r., utrzymał w mocy własną decyzje z [...] sierpnia 2016 r. o odmowie przyznania J.B. świadczenia przewidzianego w art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748, ze zm.).
W uzasadnieniu decyzji Prezes Rady Ministrów wskazał, że z sugestią przyznania świadczenia specjalnego dla J.B. wystąpiła I.R. - Przewodnicząca NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych w Sztumie i członek Rady Krajowej NSZZ RI "Solidarność". W swoim wystąpieniu zestawiła sytuację H.K. z postawą J.B.. Podniosła, że podczas stanu wojennego biuro związku w Sztumie "porąbano toporami". Skradziono wówczas pieczątkę i listę członków oraz resztę dokumentacji spalono a na parapecie z literek od plakatów ułożono napis: A TERAZ KOLEJ NA CIEBIE. Wówczas funkcję Przewodniczącego NSZZ RI "Solidarność" w Sztumie pełnił J.B.. W ocenie wnioskodawczyni J.B. jest działaczem realistą i tam gdzie się znajduje organizuje i tworzy "zręby praworządności Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, to po prostu Człowiek Historia: Twórca Strajku pod U.R.M."
I.R. została pouczona przez organ, że formalny wniosek o świadczenie specjalne może być złożony wyłącznie we własnym imieniu. W odpowiedzi do organu wpłynęło pismo J.B. o przyznanie mu renty specjalnej za walkę o Niepodległy Byt Państwa Polskiego. J.B. nadesłał dwa zaświadczenia KRUS o wysokości renty rolniczej (z ostatniego zaświadczenia wynika, że w maju 2016 r. otrzymał 957,68 zł), zdjęcie swojego domu, oraz kopię wyroku Sądu Okręgowego w [...], który w dniu [...] czerwca 2011 r. oddalił jego wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu doznanych represji.
W ocenie Sądu Okręgowego, wobec wnioskodawcy nie prowadzono postępowania karnego w związku z jego działalnością, nie był on zatrzymany lub tymczasowo aresztowany, ani też nie został pozbawiony wolności, czy osadzony w Ośrodku Odosobnienia. Tym samym, pomimo podejmowania przez J.B. działań o charakterze niepodległościowym, nie należy on do kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia i odszkodowania. Z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w [...] wynika także, iż J.B. w latach 80-tych ubiegłego wieku prowadził gospodarstwo indywidualne w [...], gmina [...]. Po powstaniu Solidarności został Przewodniczącym Rady Gminy NSZZ Rolników Indywidualnych w [...], gdzie prowadził biuro. W czasie stanu wojennego biuro zostało zniszczone. Wnioskodawca był człowiekiem znanym w środowisku. Organizował potajemne spotkania z rolnikami, na których rozmawiano o sytuacji w kraju, rolnictwie, planach opozycji i formach oporu. Utrzymywał kontakt z władzami Krajowego Związku Rolników Indywidualnych. Jeździł do Warszawy, Elbląga. Przekazywał wówczas informacje o osobach represjonowanych. Ze spotkań tych przywoził ulotki. Za swoje działania wnioskodawca spotykał się z reakcjami władzy - był obserwowany, rozpytywany na okoliczność prowadzonych działań. Wielokrotnie był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy milicji obywatelskiej. Zaproponowano mu wyjazd za granicę. Odmówił. Podpisał "lojalkę", której jednak w swoim odczuciu nie respektował. Został pobity po powrocie ze spotkania w Elblągu przed swoim domem, jednak z uwagi na niewykrycie sprawców postępowanie zostało umorzone. W czasie stanu wojennego w jego gospodarstwie miały miejsce liczne kontrole. Trzykrotnie J.B., w nieustalonych datach został ukarany przez kolegium ds. wykroczeń. Pierwszy raz: w wyniku kontroli sołtysa, milicjanta, strażaka i jakiejś pani, którym naubliżał. Zdarzenie to miało miejsce prawdopodobnie w kwietniu 1982 r. Nie ustalono dokładnego opisu zarzucanego wnioskodawcy czynu, który miał polegać na znieważeniu osób, jego kwalifikacji prawnej i rozmiaru orzeczonej kary finansowej. Po raz drugi wnioskodawca został ukarany, gdy podczas kontroli zobaczono, że żarówka wisząca w stodole, nie posiada klosza. Został wówczas ukarany przez kolegium za niebezpieczeństwo spowodowania pożaru. Zdarzenie to miało miejsce w maju 1982 r. Trzeci raz wnioskodawca został ukarany przez kolegium za to, iż w rowie melioracyjnym biegnącym wzdłuż jego posesji i drogi rosły pokrzywy. W latach 80-tych J.B. nie był karany sądownie, nie był internowany.