Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska, Sędzia NSA Irena Kamińska (spr.), Sędzia NSA Jerzy Solarski, Protokolant Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 marca 2007 r. sygn. akt IV SA/Po 256/06 w sprawie ze skargi D. J. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie równoważnika pieniężnego za brak lokalu oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 29 marca 2007 r. na skutek skargi D. J. uchylił decyzję Dyrektora Okręgowej Służby Więziennej w P. z dnia [...]. w przedmiocie równoważnika pieniężnego za brak lokalu oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w L. z dnia [...].
W uzasadnieniu wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny sprawy.
D. J. wnioskiem z dnia [...] października 2005 r. zwrócił się do Dyrektora Aresztu Śledczego w L. o przyznanie mu równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania. Uzasadniając swój wniosek skarżący podał, że obecnie mieszka z matką w jej mieszkaniu położonym w L. przy ul. [...]. Dodatkowo wyjaśniał, że wcześniej zamieszkiwał z żoną i synem w ich wspólnym domu w W., ale po rozwodzie został on sprzedany, a kwota uzyskana przez skarżącego nie wystarczyła mu na kupno nowego mieszkania. Do przedmiotowego wniosku skarżący dołączył prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia [...] listopada 2001 r. rozwiązującego jego małżeństwo.
Następnie, Dyrektor Aresztu Śledczego w L. decyzją z dnia [...]. odmówił potwierdzenia spełnienia warunków do otrzymania równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania. W uzasadnieniu organ wskazał, że przepis art. 89 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej nie może być interpretowany w oderwaniu od przepisów rozdziału tej ustawy i zawartych tam reguł celowościowych. Organ wskazał, że skoro skarżący sprzedał dom, to zgodnie z art. 91 ust. 1 pkt 4 ustawy o Służbie Więziennej, nie przysługuje mu równoważnik pieniężny za brak lokalu.
Odwołując się od wskazanego rozstrzygnięcia skarżący podniósł, że spełnia on przesłanki wskazane w art. 89 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej. Podkreślił, że jest funkcjonariuszem służby stałej, nie posiada lokalu mieszkalnego ani domu, oraz nie przydzielono mu kwatery tymczasowej.
Po rozpoznaniu odwołania, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w P. decyzją z dnia [...]. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, skarżący podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, jako niezgodnej z prawem.
Odpowiadając na skargę Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w P. wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 marca 2007 r. podkreślił, że stan faktyczny w niniejszej sprawie jest między stronami bezsporny i nie budzi wątpliwości, albowiem zgromadzone w sprawie dokumenty w sposób jednoznaczny pozwalają odtworzyć okoliczności istotne dla podjęcia rozstrzygnięcia. Istotą sporu, jak podkreślił Sąd, jest natomiast kwestia interpretacji przepisu art. 89 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, a w szczególności ustalenie, czy wykładni tego przepisu należałoby dokonywać w powiązaniu z pozostałymi przepisami rozdziału 6 omawianej ustawy. W ocenie Sądu, organy słusznie wskazały, że powołany przepis należy interpretować w powiązaniu z normami wynikającymi z innych przepisów, w tym także z przepisu art. 91 ustawy o Służbie Więziennej. Stanowisko, które zaprezentowały w niniejszej sprawie organy, a które podzielił Sąd I instancji jest zbieżne również z utrwaloną już linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego (vide: wyrok NSA z 24 lutego 2006 r. sygn. akt I OSK 508/05). Dokonując analizy przepisów przedmiotowej ustawy, Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu powołanego wyroku, uznał, że uprawnienie do uzyskania lokalu mieszkalnego jest uprawnieniem podstawowym, dopiero wtedy, gdy nie można zapewnić przydziału tego lokalu. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, przyjęcie innego podejścia do interpretacji przepisów rozdziału 6 ustawy o Służbie Więziennej, w tym do uregulowanego w nim prawa do równoważnika pieniężnego za brak mieszkania, musiałoby prowadzić do wniosku, że każdemu funkcjonariuszowi, niezależnie od tego, ile i jakich lokali wcześniej zbył, równoważnik taki przysługuje. Taka interpretacja zaś nie wydaje się być zgodna z zasadą demokratycznego państwa prawnego. Przy kwestii zbycia mieszkania przez skarżącego należało zwrócić uwagę, że do jego sprzedaży doszło po uprawomocnieniu się już wyroku rozwodowego z dnia [...] listopada 2001 r. oraz fakt, że byli małżonkowie figurowali jako współwłaściciele nieruchomości wpisanej do księgi wieczystej KW nr [...]. Podkreślić przy tym trzeba, że zbycie nieruchomości było w istocie podziałem wspólnego majątku, dokonanym przez byłych małżonków po ustaniu związku małżeńskiego. Z tego punku widzenia nie sposób przyjąć, że w niniejszej sprawie doszło do zbycia, o którym mowa w art. 91 ust. 1 pkt 4 ustawy o Służbie Więziennej. Zważyć bowiem trzeba, że powołany przepis odnosi się do sytuacji w której zbycia dokonuje funkcjonariusz lub funkcjonariusz z małżonkiem - na co wskazuje spójnik alternatywy łącznej "lub". Sprzedający w momencie zbycia mieszkania nie byli już małżonkami, łączyła ich jedynie współwłasność nieruchomości.