Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka (spr.) Sędziowie sędzia NSA Monika Nowicka sędzia del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. akt II SA/Lu 659/19 w sprawie ze skargi B. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Zamościu z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Zamościu z dnia [...] września 2019 r. nr [...]
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt II SA/Lu 659/19 oddalił skargę B. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Zamościu z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2018 r., znak [...] Burmistrz Miasta B., po rozpatrzeniu wniosku B. F. (noszącej wówczas nazwisko F.-K.) z dnia 21 marca 2018r., na podstawie art. 17 ust. 1, ust. 1b pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017r., poz. 1952 ze zm. - dalej "u.ś.r."), odmówił przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad matką K. R.
W uzasadnieniu organ wskazał, że wnioskodawczyni nie spełnia wymogu z art. 17 ust. 1b u.ś.r. dotyczącego daty powstania niepełnosprawności matki (niepełnosprawność powstała po ukończeniu przez nią wskazanego w tym przepisie wieku), a ponadto zachodzi przesłanka negatywna, tj. zbieg świadczeń, o którym mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) u.ś.r., gdyż wnioskodawczyni pobiera zasiłek dla opiekuna. Za bezsporne przy tym organ uznał, że K. R. jest osobą niepełnosprawną, nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie i wymaga stałej opieki oraz pomocy w czynnościach życia codziennego, a wnioskodawczyni z tego powodu zrezygnowała z podjęcia zatrudnienia. Organ dodał, że decyzja wydana została po uchyleniu przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Zamościu wcześniejszej decyzji odmownej z dnia 3 kwietnia 2018 r. W decyzji tej Kolegium zaleciło organowi I instancji jednoznaczne ustalenie, czy wnioskodawczyni spełnia kryterium rezygnacji z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad matką oraz wskazało na konieczność rozpatrzenia wniosku z pominięciem kryterium wieku.
Po rozpoznaniu odwołania złożonego przez wnioskodawczynię, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Zamościu decyzją z dnia [...] grudnia 2018 r., nr [...], utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
Kolegium, odmiennie niż organ pierwszej instancji, przyjęło, że fakt, iż niepełnosprawność matki wnioskodawczyni powstała w wieku 48 lat, nie stanowi przeszkody do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Odnosząc się natomiast do zarzutu wadliwego ustalenia zbiegu praw do świadczeń, Kolegium podzieliło stanowisko organu I instancji. W ocenie organu, bezspornie B. F.-K. ma ustalone prawo do zasiłku dla opiekuna z tytułu opieki nad niepełnosprawną matką K. R. i pobiera ten zasiłek na podstawie decyzji Burmistrza Miasta B. z dnia [...] sierpnia 2014 r. Organ uznał, że skoro świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba ma ustalone prawo do zasiłku dla opiekuna, to warunkiem przyznania tego świadczenia na zasadzie wyboru jest rezygnacja z przysługującego zasiłku dla opiekuna. Rozpatrzenie wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego jest możliwe dopiero po uchyleniu decyzji ustalającej prawo do zasiłku dla opiekuna, a taka sytuacja - zdaniem Kolegium - w niniejszej sprawie nie zachodzi. Kolegium uznało, że złożone przez B. F.-K. oświadczenie z dnia 21 marca 2018 r. o przyszłej rezygnacji z zasiłku dla opiekuna, w sytuacji, gdy organ I instancji poinformował ją, że posiadanie prawa do zasiłku dla opiekuna stanowi jedyną przesłankę uniemożliwiającą przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, nie może być traktowane jako wywołujące skutki prawne dokonanie wyboru określonego świadczenia, o którym mowa w art. 27 ust. 5 u.ś.r., skutkujące uprawnieniem do eliminacji z obrotu prawnego decyzji o przyznaniu zasiłku dla opiekuna. W związku z tym decyzja dnia [...] sierpnia 2014 r. przyznająca skarżącej zasiłek dla opiekuna nie została uchylona. W ocenie organu, za oświadczenie o zrzeczeniu się tego zasiłku nie może być też potraktowany sam wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, a ewentualne uchylenie decyzji w sprawie zasiłku dla opiekuna nie może nastąpić w postępowaniu odwoławczym dotyczącym świadczenia pielęgnacyjnego.