Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Adam Bącal, Sędzia NSA Sylwester Marciniak (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Katarzyna Nikodem, Protokolant Dariusz Rosiak, po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej R. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 5 lutego 2009 r. sygn. akt I SA/Sz 529/08 w sprawie ze skargi R. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 25 lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za marzec, maj, czerwiec i od sierpnia do grudnia 2005 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od R. K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w S. kwotę 1800 zł (słownie: jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Sz 529/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę R. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 25 lipca 2008 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za marzec, maj, czerwiec i okres od sierpnia do grudnia 2005 r..
2. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał, że skarżący ujął w ewidencji zakupów oraz rozliczył w składanych deklaracjach dla podatku od towarów i usług VAT-7, m.in. zakwestionowane przez organy faktury VAT dokumentujące nabycie usług marketingowych i usług transportowych. W treści tych faktur nie określono bliżej przedmiotowych usług, natomiast w trakcie postępowania podatkowego skarżący wyjaśnił, że usługi marketingowe dotyczyły analizy rynku i możliwości przerobu folii odpadowej metodą pirolizy na węglowodory w celu produkcji oleju napędowego, benzyny i gliceryny, a także przedstawienia projektu sprowadzania czystej folii z Niemiec (przy czym w tym drugim przypadku usługodawca - wystawca faktury potwierdził, iż w ramach świadczonej usługi marketingowej przekazał podatnikowi informacje dotyczące produkcji biopaliw). Co do faktur dokumentujących nabycie usług transportowych podatnik zeznał, że usługi te związane były z wyjazdem dla uzgodnienia spraw związanych z roślinami bioenergetycznymi i przerobem folii.
W zaskarżonej decyzji zakwestionowano prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego w tych fakturach, bowiem uznano, że podatnik nie podjął żadnych czynności, które świadczyłyby o zamiarze wykorzystania zakupionych usług marketingowych (opracowań) do produkcji paliw (biopaliw), a ponadto wydatków na zakup tych usług nie można uznać za koszty uzyskania przychodu w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, bowiem nie miały one związku z faktycznie prowadzoną w 2005 r. działalnością, polegającą głównie na handlu blachą i cukrem - tym bardziej, iż działalność, której dotyczyły omawiane wydatki, nie została przez podatnika uruchomiona do dnia rozpoczęcia kontroli, nie podjął on też działań, zmierzających do uzyskania wpisu w rejestrze wytwórców biopaliw. Ponadto ustalono, że osoba wskazywana przez podatnika jako ta, z którą miały być uzgadniane sprawy związane z roślinami bioenergetycznymi i przerobem folii, w okresie, kiedy miały być świadczone w tym celu zafakturowane usługi transportowe, przebywała w zakładzie karnym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny, oddalając skargę, wskazał, że art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej u.p.t.u.) stanowi, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi "w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych", co oznacza, że podatek naliczony w cenie nabywanych towarów lub usług, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, nie może być przez podatnika odliczony. Podkreślono, że zasada ta odpowiada normie wyrażonej w art. 17 ust. 2 pkt a VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz.U.UE.L.77.145.1 ze zm.), w myśl której również prawo do odliczenia podatku uwarunkowane jest tym, by towary i usługi nabywane przez podatnika były używane do celów zawieranych transakcji podlegających opodatkowaniu. Skoro zarówno przepisy VI Dyrektywy, jak i art. 86 ust. 1 u.p.t.u. ustanawiają wskazany warunek do odliczenia podatku, upoważniają one (a zarazem zobowiązują) organy do dokonywania oceny, czy istnieje związek nabywanych towarów lub usług z działalnością gospodarczą podatnika, a w szczególności z zawieranymi przez niego transakcjami podlegającymi opodatkowaniu. Przepisy te wyrażają jedną z podstawowych zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług - zasadę neutralności. Prawo podatnika (nabywcy towaru lub usługi) do odliczenia kwoty podatku naliczonego zależy przede wszystkim od istnienia związku między nabyciem a wykorzystaniem towaru lub usługi w działalności opodatkowanej. Jeżeli więc podatnik nie wykorzystuje nabytego towaru lub usługi w swej działalności gospodarczej (opodatkowanej), to w istocie staje się "konsumentem" tego towaru (usługi), a więc to na nim spoczywa ekonomiczny ciężar podatku - w takiej sytuacji nie może mu przysługiwać prawo do jego odliczenia.