Spółki utworzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych /Dz.U. nr 41 poz. 325; zm. Dz.U. 1989 nr 74 poz. 442, Dz.U. 1990 nr 51 poz. 299 i Dz.U. 1991 nr 31 poz. 128/ od wejścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /Dz.U. nr 60 poz. 253 ze zm./ to jest od dnia 4 lipca 1991 r. korzystały - na podstawie art. 37 ust. 5 tej ustawy - ze zwolnień od cła przywozowego tylko w zakresie wynikającym z przepisu art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r.
Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego:
Czy spółki utworzone na podstawie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych /Dz.U. 1989 nr 41 poz. 325 ze zm./ z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /Dz.U. nr 60 poz. 253 ze zm./, to jest z dniem 18 lipca 1991 r., mogły korzystać ze zwolnień od cła przywozowego tylko w zakresie wynikającym z treści art. 30 ust. 1 pkt 2 wyżej powołanej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r., czy też w zakresie wynikającym z literalnego brzmienia art. 37 ust. 5 powołanej wyżej ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. przy uwzględnieniu zwolnień stałych wynikających ze znowelizowanej /również tą ostatnią ustawą/ ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 - obecnie Dz.U. 1994 nr 71 poz. 312/?
podjął uchwałę:
Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 9 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym /t.j. Dz.U. 1989 nr 13 poz. 48/ w związku z art. 13 pkt 3 tej ustawy Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł o rozpoznanie przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego następującego zagadnienia prawnego: "Czy spółki utworzone na podstawie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych /Dz.U. nr 41 poz. 325 ze zm./, z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /Dz.U. nr 60 poz. 253 ze zm./, to jest z dniem 18.7.1991 r., mogły korzystać ze zwolnień od cła przywozowego tylko w zakresie wynikającym z treści art. 30 ust. 1 pkt 2 wyżej powołanej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r., czy też w zakresie wynikającym z literalnego brzmienia art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym przy uwzględnieniu zwolnień stałych, wynikających ze znowelizowanej /również tą ostatnią ustawą/ ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 - Dz.U. 1994 nr 71 poz. 312/?"
Podstawą złożenia wniosku o rozpoznanie przez powiększony skład Sądu Najwyższego powyższego zagadnienia prawnego, jak wynika z uzasadnienia wniosku, jest rozbieżność w orzecznictwie Sądu Najwyższego "co do mocy art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym". W ocenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na istnienie rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego w tej kwestii wskazuje to, że w sprawie wykładni powyższego przepisu sąd ten dwukrotnie wyraził swe poglądy, które mogły przyczynić się do rozbieżności w orzecznictwie sądowym i administracyjnym. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1993 r., III AZP 7/93 /OSNCP 1994 nr 3 poz. 55/ stwierdzono, że spółce z udziałem zagranicznym, sprowadzającej z zagranicy środki przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej określonej w zezwoleniu, stanowiące uzupełnienie do pełnej wysokości wkładu w formie niepieniężnej wspólnika zagranicznego do kapitału zakładowego spółki, przysługuje zwolnienie od cła na podstawie art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy podniósł, że art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym stanowi wyjątek w rozumieniu art. 4 ust. 1 Prawa celnego, ponieważ określa przesłanki zwolnienia od cła inaczej niż przepis art. 14 ust. 1 pkt 39 tego prawa. Ze stałego zwolnienia od cła przywozowego na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 39 Prawa celnego korzystają środki trwałe wnoszone jako aport do spółki przez podmiot zagraniczny. Natomiast na podstawie art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym ze zwolnienia od cła przywozowego korzystają wyłącznie towary sprowadzane przez spółkę w zakresie jej przedmiotu działalności gospodarczej, ustalonego indywidualnie na podstawie dawniej wydanego zezwolenia na podjęcie działalności przez spółkę z udziałem zagranicznym. Sąd Najwyższy wskazał również, że uchylenie ustawy z 1988 r. i brak odwołania się do jej przepisów w art. 37 ust. 5 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym /jak czyni się to w art. 37 ust. 1 tej ustawy/ nie daje podstaw do określenia zakresu uprawnień spółki w obrocie towarowym z zagranicą na podstawie art. 30 ustawy z 1988 r.