W okresie od 5 grudnia 1990 r. do dnia 10 kwietnia 1993 r. do określenia pojęcia "środki własne", o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ nie stosuje się par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1993 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu /Dz.U. nr 23 poz. 97/.
Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego:
Czy pojęcie "środki własne", o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ można - w okresie od dnia 5 grudnia 1990 r. do dnia 19 kwietnia 1993 r. - nadać taką treść, jaka zawarta jest w par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1993 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu /Dz.U. nr 23 poz. 97/?
podjął uchwałę:
I. Rozpatrywany w sprawie wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego został przedstawiony Sądowi Najwyższemu w trybie przewidzianym dla wyjaśnienia przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie /art. 16 ust. 2 w związku z art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym - t.j. Dz.U. 1994 nr 13 poz. 48 ze zm./.
Przepisy, o które chodzi we wniosku, to art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ oraz par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1993 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu /Dz.U. nr 23 poz. 97 ze zm./. W zakresie pierwszego z powołanych przepisów wniosek dotyczy zawartego w tym przepisie pojęcia "środków własnych", które stanowi element normatywny następującej regulacji: "Budynki i inne urządzenia oraz lokale, znajdujące się na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność /związku międzygminnego/, będących w dniu wejścia w życie ustawy w zarządzie osób prawnych, stają się z tym dniem z mocy prawa własnością tych osób. Nabycie własności przez te osoby następuje odpłatnie, jeżeli obiekty te nie były wybudowane lub nabyte ze środków własnych". Ani w tym przepisie, ani w jakimkolwiek innym przepisie powołanej ustawy z dnia 29 września 1990 r., normatywny termin "środki własne" nie został zdefiniowany. Ustawa ta, która weszła w życie w dniu 5 grudnia 1990 r., nie zawierała upoważnienia dla regulacji prawnej tego przedmiotu w drodze wydania aktu prawnego wykonawczego. Określenie treści pojęcia "środki własne" następowało zatem w indywidualnych aktach stosowania przepisu, w decyzjach właściwych organów administracyjnych. Stosownie bowiem do art. 2 ust. 3, stwierdzenie decyzją administracyjną nabycia własności budynków, innych urządzeń i lokali, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy należy do wojewody - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz do zarządu gminy - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy.
W uzasadnieniu wniosku zawarte jest twierdzenie, że w praktyce orzeczniczej właściwych organów, aż do czasu wejścia w życie powołanego we wniosku rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1993 r., przyjmowano "dosłowną" interpretację pojęcia "środki własne", odnosząc je do środków "wypracowanych" przez państwowe osoby prawne z pominięciem środków uzyskanych w inny sposób.
Podstawę upoważniającą do wydania wymienionego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1993 r. stanowi ustawa z dnia 7 października 1992 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 91 poz. 455./, która weszła w życie z dniem 23 grudnia 1992 r. i postanawiała o dodaniu w ustawie z dnia 29 września 1990 r. nowego przepisu art. 2d, w którym upoważniono Radę Ministrów między innymi do określenia w drodze rozporządzenia zasad i trybu uznawania środków, o których mowa w art. 2 za środki własne oraz określania wysokości kwot należnych za nabycie własności budynków i innych urządzeń oraz lokali, zabezpieczenia wierzytelności z tego tytułu, a także rodzaju dokumentów niezbędnych jako dowody w tych sprawach. Korzystając z tego upoważnienia Rada Ministrów w par. 7 rozporządzenia z dnia 16 marca 1993 r., które weszło w życie w dniu 10 kwietnia 1993 r., określiła co następuje: