Od skargi na decyzję organu podatkowego odmawiającą umorzenia zaległości podatkowej pobiera się wpis stały, o którym mowa w zdaniu drugim art. 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Prezes Izby Finansowej Marek Zirk - Sadowski, Sędzia NSA Bogusław Gruszczyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Jan Kacprzak, Sędzia NSA Małgorzata Korycińska, Sędzia NSA Grzegorz Krzymień, Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (współsprawozdawca), Sędzia NSA Józef Waksmundzki, , Protokolant Krzysztof Kołtan, po rozpoznaniu w dniu 26 października 2009 r. z udziałem Prokuratora Prokuratury Krajowej Anny Podsiadło na rozprawie w Izbie Finansowej rozpoznał zagadnienie prawne przekazane przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego wnioskiem z dnia 16 stycznia 2009 r., L. dz. BO-4660-1/09, na podstawie art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz na podstawie art. 264 § 2 w zw. z art. 15 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.): "Czy w świetle art. 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) od skarg na decyzje organów podatkowych odmawiające umorzenia zaległości podatkowych pobiera się wpis stały czy też stosunkowy" podjął następującą uchwałę: Od skargi na decyzję organu podatkowego odmawiającą umorzenia zaległości podatkowej pobiera się wpis stały, o którym mowa w zdaniu drugim art. 231 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Wnioskiem z dnia 16 stycznia 2009 r. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego wystąpił, na podstawie art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz na podstawie art. 264 § 2 w związku z art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: "p.p.s.a.", o podjęcie uchwały w składzie siedmiu sędziów, wyjaśniającej: "Czy w świetle art. 231 p.p.s.a. od skarg na decyzje organów podatkowych odmawiające umorzenia zaległości podatkowych pobiera się wpis stały czy też stosunkowy ?"
W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 231 p.p.s.a., wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały. Zdaniem Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, na tle przytoczonej regulacji prawnej w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtowały się dwa przeciwstawne poglądy w odniesieniu do wpisu, jaki należy uiścić od skargi na decyzję organu podatkowego odmawiającą umorzenia zaległości podatkowej. Doprowadziło to do powstania rozbieżności w judykaturze, skutkującej zróżnicowaniem sytuacji prawnej skarżących w podobnych sprawach. Natomiast w piśmiennictwie brak jest jednolitego i jednoznacznego wyjaśnienia spornej kwestii.
Według pierwszego, przywołanego przez wnioskodawcę, poglądu, w przedmiotowych sprawach pobiera się wpis stały, w wysokości 500 zł, określonej na podstawie § 2 ust. 3 pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 221, poz. 2193 ze zm.), zwanego dalej w skrócie: "rozporządzeniem". Argumentacja na jego poparcie opiera się przede wszystkim na założeniu, że wynikający z art. 231 p.p.s.a. dychotomiczny podział kategorii spraw nie jest podziałem prostym. Użyte we wspomnianym przepisie sformułowanie "w sprawach, których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne" jest wyrażeniem nieostrym i stanowi daleko idące uproszczenie. Przedmiotem zaskarżenia nie mogą być bowiem należności pieniężne, ale akty i czynności wymienione w art. 3 § 2 i 3 p.p.s.a. Dlatego też bardziej trafne jest określenie spraw podlegających wpisowi stosunkowemu jako spraw, w których przedmiotem zaskarżenia są akty lub czynności kreujące określoną należność pieniężną, bądź stwierdzające jej istnienie. Tym samym nie wszystkie sprawy, które mogą w jakimś stopniu dotyczyć należności pieniężnych, będą podlegały wpisowi stosunkowemu. W sprawach ze skarg na decyzje podatkowe odmawiające umorzenia zaległości podatkowej spór nie sprowadza się do zakwestionowania konkretnej należności pieniężnej, ale toczy się co do samej zasady. Na tym etapie postępowania zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne badają zasadność umorzenia należności pieniężnych, a nie wysokość tej należności, czy sposób jej obliczania. Decyzja nie nakłada więc na stronę określonych zobowiązań, mających wartość pieniężną, ani ich nie ustala, a jedynie odnosi się do przesłanek umorzenia należności, przewidzianych w art. 67 (obecnie: art. 67a) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: "ord.pod.". Obowiązek zapłaty wspomnianych należności podatkowych wynika z innej decyzji - decyzji wymiarowej.