W stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 października 2001 r. w świetle art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ podatnik podatku od towarów i usług nie był uprawniony do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem Marii Teresy Kalocińskiej, Prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie ze skargi kasacyjnej Syndyka Masy Upadłości Biura Inwestycyjnego "C." S.A. w K. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Krakowie z dnia 2 grudnia 2003 r., I SA/Kr 284/03 w sprawie ze skargi Biura Inwestycyjnego "C." S.A. w K. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 15 stycznia 2003 r., (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń 2000 r. po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2005 r. na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez skład orzekający Izby Finansowej Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 3 grudnia 2004 r., FSK 677/04, do wyjaśnienia w trybie art. 187 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/: Czy w stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 października 2001 r. w świetle art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ podatnik podatku od towarów i usług uprawniony był do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? podjął następującą uchwałę:
Naczelny Sąd Administracyjny, podczas rozpatrywania skargi kasacyjnej od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Krakowie z dnia 2 grudnia 2003 r., I SA/Kr 284/03, powziął wątpliwość prawną zamykającą się w pytaniu: "czy w stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 października 2001 r. w świetle art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ podatnik podatku od towarów i usług uprawniony był do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług". Wobec tego, działając na podstawie art. 187 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./, postanowieniem z dnia 3 grudnia 2004 r., FSK 677/04 odroczył rozpoznanie sprawy i przedstawił to zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W uzasadnieniu tego postanowienia zauważył najprzód, że zaskarżonym wyrokiem oddalono skargę, stwierdzając, iż strona skarżąca bezprawnie zawyżyła kwotę podatku naliczonego, przyjmując w styczniu 2000 r. do odliczenia kwoty tego podatku związane z czynnościami niepodlegającymi ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
W skardze kasacyjnej od tego wyroku podniesiono m. in. zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 19 ust. 1 powołanej ustawy oraz nieprawidłową wykładnię i wadliwe zastosowanie jej art. 20 ust. 2. Wskazano, że pierwszy z tych przepisów w swoim brzmieniu obowiązującym w styczniu 2000 r. w żaden sposób nie ograniczał podstawowego prawa podatnika podatku od towarów i usług do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. W skardze podkreślono zarazem, że wspomniany art. 20 ust. 2 dotyczył wyłącznie podatników dokonujących sprzedaży towarów opodatkowanych i zwolnionych od podatku.
Odnosząc się do przedstawionych zarzutów, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził w pierwszej kolejności, że analiza przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. w brzmieniu obowiązującym od dnia 5 lipca 1993 r. do dnia 30 października 2001 r. nie daje wprost podstaw do zrekonstruowania na ich tle normy zakazującej rozpatrywanego odliczenia. Zgodnie bowiem z kluczowym w tej kwestii art. 19 ust. 1 podatnik podatku od towarów i usług miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego "przy nabyciu towarów i usług", a kompletny katalog wyłączeń tego prawa zawarty w art. 25 ust. 1 i 3 nie ujmował wyraźnie przypadku nabycia towarów i usług służących do wytworzenia lub odsprzedaży towarów bądź świadczenia usług niepodlegających opodatkowaniu. Przepis ów formułował natomiast taki zakaz w odniesieniu do podatku naliczonego w związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku.