Starszy referendarz sądowy Konrad Łukaszewicz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 14 września 2016 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J. O. na decyzję Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia ... kwietnia 2016 r. Nr ... w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu opłat abonamentowych postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.
J. O. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego bądź adwokata. W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wskazał, iż gospodarstwo domowe prowadzi z żoną, posiada dom o pow. 100 m2, a także samochód osobowy, natomiast nie posiada zasobów pieniężnych. W rubryce nr 10 wniosku oświadczył, iż wraz z żoną są emerytami i otrzymują miesięczne świadczenia w wysokości 1.270 zł (skarżący) oraz 1.300 zł (jego żona). W uzasadnieniu wniosku podniósł, iż jest osobą chorą i ponosi wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją. Wnioskodawca wskazał, iż jego wydatki związane z utrzymaniem domu wynoszą 1.500 zł, zaś leczenie i rehabilitacja to miesięczny wydatek w wysokości 1.700 zł.
W związku z tym, iż złożone oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych skarżącego, zarządzeniem z dnia 11 lipca 2016 r. wezwano go do udzielenia dodatkowych informacji oraz do złożenia określonych dokumentów.
W odpowiedzi skarżący nadesłał korespondencję, nadaną w urzędzie pocztowym w dniu 12 sierpnia 2016 r., obejmującą kopie następujących dokumentów: karty informacyjnej z leczenia szpitalnego, potwierdzenia przelewu świadczenia ZUS na rachunek bankowy skarżącego oraz zeznania podatkowego PIT-36 za rok 2015.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest - stosownie do treści przepisu art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 718; zwanej dalej: "p.p.s.a.") - ponoszenie przez stronę kosztów postępowania związanych ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).
Literalna wykładnia powyższych regulacji nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki przemawiające za udzieleniem prawa pomocy, ciąży na ubiegającej się o takie prawo stronie. Godzi się zatem przyjąć, iż wprowadzając wyjątek od ogólnej zasady partycypowania w kosztach sądowych, ustawodawca złożył obowiązek wykazania pozytywnych przesłanek na wnioskodawcę, zaś ocenę ich spełnienia pozostawił referendarzowi sądowemu rozpoznającemu wniosek. Jednocześnie w sytuacji, gdy oświadczenie zawarte we wniosku jest niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego wnioskodawcy lub budzi wątpliwości, referendarz na podstawie art. 255 p.p.s.a., ma prawo wezwania takiej osoby do złożenia dodatkowego oświadczenia uzupełniającego, jak i potwierdzającego wykazywane przez nią okoliczności.
Wyjaśnić także należy, iż rozpoznanie wniosku o prawo pomocy polega na dokonaniu porównania wysokości obciążeń finansowych w postępowaniu sądowym z rzeczywistymi możliwościami płatniczymi wnioskującej strony, biorąc pod uwagę jej wydatki niezbędne dla utrzymania siebie oraz rodziny. Oznacza to, że referendarz sądowy musi dysponować niezbędnymi informacjami pozwalającymi na ustalenie rzeczywistego stanu majątkowego posiadania strony oraz na dokonanie jego oceny przy uwzględnieniu ponoszonych przez nią niezbędnych wydatków.