Prawa związków zawodowych w zakresie wpływu na ustawodawstwo reguluje ponadto art. 19 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych /Dz.U. nr 55 poz. 234 ze zm./, który precyzuje ich uprawnienia opiniodawcze skorelowane z odpowiednimi obowiązkami organów państwa. Uprawnienia owe - i to tylko "w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych" - posiada "ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa, a także ogólnokrajowy związek zawodowy reprezentatywny dla większości zakładów pracy". Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy nie należy do żadnej z tych kategorii. Nie ma racji systemowych, dla których organizacja pozbawiona "słabszego" środka o charakterze publicznoprawnym, jakim jest uprawnienie opiniodawcze z art. 19 ustawy o związkach zawodowych, miałaby być wyposażona w kwalifikowany środek publicznoprawny unormowany w przepisach o Trybunale Konstytucyjnym, służący inicjowaniu specjalnej procedury kontrolnej z udziałem kilku konstytucyjnych organów państwa, której przedmiotem są już obowiązujące przepisy prawne.
Trybunał Konstytucyjny po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 24 września 1996 r. wniosku Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy z 20 czerwca 1996 r. o zbadanie: zgodności z konstytucją art. 2 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1996 /Dz.U. nr 19 poz. 87/, postanawia: nie nadać wnioskowi dalszego biegu.
Wnioskodawca zarzuca, iż ustawa budżetowa na rok 1996 jest "niezgodna z art. 70 Konstytucji RP" przez to, że ilość pieniędzy przewidzianych, w załączniku do tej ustawy nr 2, dział 85 - Ochrona zdrowia, na wydatki dotyczące funkcjonowania publicznej służby zdrowia jest zbyt mała, aby mogło być zrealizowane prawo obywateli do bezpłatnej pomocy lekarskiej oraz "niezgodna z art. 1 Konstytucji RP" przez to, że ilość pieniędzy przeznaczonych w ustawie budżetowej na finansowanie placówek publicznej służby zdrowia, a zobowiązanych "zgodnie z szeregiem ustaw szczegółowych" do bezpłatnego świadczenia usług medycznych obywatelom, jest zbyt mała, aby placówki te zdołały wywiązać się z nałożonego na nie obowiązku, przez co obywatele nie mogą skorzystać z prawa do bezpłatnej opieki medycznej; "rodzi to uzasadniony brak zaufania obywateli do państwa i prawa".
Wniosek został wstępnie rozpoznany w trybie art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 470 ze zm./. W tej fazie postępowania Trybunał Konstytucyjny bada wyłącznie dopuszczalność wniosku z punktu widzenia prawa, w szczególności czy wniosek pochodzi od podmiotu uprawnionego. Kwestia merytorycznej zasadności wniosku nie podlega ocenie na tym etapie.
W myśl art. 23 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 ustawy o TK właściwe władze naczelne ogólnokrajowych organizacji związkowych mogą występować do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności aktu ustawodawczego z konstytucją, jeżeli dotyczy on spraw objętych ich zakresem działania ustalonym w przepisach prawa. W wyniku wstępnego rozpoznania wniosku w niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wniosek nie odpowiada temu wymaganiu ustawowemu.
Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy wnosi bowiem o zbadanie art. 2 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1996 w zakresie określonych w załączniku nr 2, dziale 85 wydatków na ochronę zdrowia, przy czym z wniosku wynika jednoznacznie, że Wnioskodawca kwestionuje ustawę budżetową z punktu widzenia konstytucyjnie i ustawowo gwarantowanych praw, które przysługują ogółowi obywateli, nie zaś członkom Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy jako pracownikom. Zarówno we wniosku, jak i w jego uzasadnieniu kilkakrotnie mowa jest o prawach obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Wprawdzie na stronie 2 uzasadnienia Wnioskodawca sugeruje synonimiczność wyrażeń: "ludzie pracy" - "pracownicy" oraz "prawa pracownicze" - "prawa ludzi pracy", to jednak na stronie 3 wypowiada pogląd, że pojęcie ludzi pracy "oznacza w obecnej rzeczywistości ustrojowej wszystkich obywateli RP, a przynajmniej tych objętych ubezpieczeniem społecznym /liczba szacowana przez Ministerstwo Zdrowia na 99 procent wszystkich obywateli/". Na tle sformułowania wniosku i wywodu uzasadnienia nie ulega zatem wątpliwości, że Wnioskodawca zmierza do poddania przez Trybunał Konstytucyjny kontroli ustawy budżetowej z punktu widzenia zagwarantowanego, expressis verbis wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, w art. 70 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych prawa do ochrony zdrowia oraz do pomocy w razie choroby lub niezdolności do pracy.