Bezrobotny w rozumieniu ustawy z dnia 4 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /t.j. Dz.U. 2001 nr 6 poz. 56 ze zm./ nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym na tych samych zasadach, jak pracownik dochodzący roszczeń z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczony /art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm. - w związku z art. 463 par. 1 Kpc/.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi Elżbiety G. na decyzję Wojewody P. z dnia 25 maja 2001 r. (...) w przedmiocie zasiłku przedemerytalnego w związku z wnioskiem E. G. o zwolnienie od kosztów sądowych - postanawia - I. umorzyć postępowanie z wniosku skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych w części dotyczącej zwolnienia z opłat sądowych, II. w pozostałej części wniosek oddalić.
Elżbieta G. w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję Wojewody P. przyznającą jej zasiłek emerytalny w wysokości 554,30 zł miesięcznie tj. w wysokości 120 procent kwoty zasiłku dla bezrobotnych, żądała uchylenia tej decyzji twierdząc, że spełniła warunki do określenia tego zasiłku w wysokości 160 procent kwoty zasiłku dla bezrobotnych.
Równocześnie ze skargą wniosła o zwolnienie jej z kosztów sądowych twierdząc, że spełnia przesłanki z art. 113 par. 1 Kpc w związku z art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./. Do wniosku w tym zakresie załączyła oświadczenie o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Rozpoznanie treści powyższego oświadczenie co do zasady jest uwarunkowane przesądzeniem, iż na wnioskodawczyni ciąży obowiązek poniesienia kosztów sądowych.
Zasadą w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest, że od skargi pobiera się wpis /art. 36 ust. 1 ustawy o NSA/, przy czym wysokość i zasady jego pobierania określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg na decyzję administracyjne oraz inne akty i czynność z zakresu administracji publicznej /Dz.U. nr 117 poz. 563 ze zm./.
Zgodnie z par. 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, których przedmiot dotyczy należności pieniężnych albo praw majątkowych, jeżeli wartość tych praw została określona w postępowaniu administracyjnym lub jeżeli jest oczywista. Innego rodzaju wpisem określonym w tych przepisach jest wpis stały pobierany w określonych rodzajowo kategoriach spraw /par. 3 ust. 1 rozporządzenia/ z tym, że w sprawach nie wymienionych w tym przepisie wpis stały został określony na kwotę 10 zł.
Jest niewątpliwym, że sprawy z zakresu ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu co do zasady nie mieszczą się w kategorii spraw objętych wpisem stosunkowym lub wpisem stałym, albowiem nie zostały wprost wymienione w żadnym z omawianych przepisów. Wydaje się zatem być logicznym wniosek wynikający z wykładni systemowej tych przepisów, że niektóre ze spraw objętych ustawą o zatrudnieniu i bezrobociu np.: o zwrot zasiłku dla bezrobotnych jako dotyczące wprost należności pieniężnych mogłyby być objęte wpisem stosunkowym, a inne np.: pozbawienie statusu bezrobotnego jako nie wymienione w par. 3 ust. 1 rozporządzenia, - objęte wpisem stałym.
Rozwiązaniu takiemu nie można byłoby odmówić racjonalności choćby z uwagi na to, że np.: od skarg w sprawach z zakresu opieki społecznej co do zasady pobiera się wpis stały w kwocie 10 zł.
Jednakże zwrócić uwagę należy na par. 6 rozporządzenia, który wprost stwierdza, że nie pobiera się wpisu w sprawach, w których przepisy szczególne zwalniają od obowiązku uiszczenia opłat sądowych. W sytuacji więc gdyby takiego przepisu szczególnego nie było to niewątpliwie za obowiązujące należałoby przyjąć zasady wymiaru wpisu w tych sprawach jakie przedstawiono wyżej.
Przepisem, który mógłby mieć w omawianych sprawach zastosowanie, poprzez art. 59 ustawy o NSA, jest przepis art. 463 par. 1 Kpc. Zgodnie z nim "pracownik dochodzący roszczeń z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczony nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych". Jest poza sporem to, że bezrobotny, a więc najkrócej rzecz ujmując, osoba nie zatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie /art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /t.j. Dz.U. 2001 nr 6 poz. 56 ze zm./ nie jest pracownikiem albowiem tym zgodnie z art. 2 kodeksu pracy jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wprawdzie nie zawsze mianowanie, powołanie czy wybór powodują, że dana osoba staje się pracownikiem jak np.: w tzw. służbach mundurowych to przecież i te osoby mogą także uzyskać status bezrobotnego. Zwrócić jednak należy przy wykładni tych przepisów uwagę na to, że pojęcie pracownika jakiego użyto w treści art. 463 par. 1 Kpc zostało użyte w szerszym znaczeniu aniżeli w art. 2 kodeksu pracy. Wynika to choćby z treści Tytułu VII - Postępowania odrębne Działu III Kpc. "Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych". Pojęcie "prawo pracy" jest pojęciem szerszym niż pojęcie "Kodeks pracy" albowiem nie budzi w literaturze przedmiotu wątpliwości, że takie regulacje ustawowe jak dotyczące: