Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale IV wniosku strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi S.N. na postanowienia Sądu Okręgowego w J. z dnia [...] sygn. akt [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie apelacji oraz z dnia [...] sygn. akt [...] w przedmiocie umorzenia postępowania ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki postanawia: przyznać stronie skarżącej prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
W sprawie skarżący S, N, wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego. W jego uzasadnieniu wnioskodawca podał, że źródłem utrzymania jego jednoosobowego gospodarstwa domowego, prowadzonego w mieszkaniu o powierzchni 49 m², są uzyskiwane świadczenia z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz dochód z pracy dorywczej w łącznej kwocie od 638,50 zł do 688,50 zł miesięcznie. Nadto oświadczył skarżący, że jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, jest osobą niepełnosprawną o ograniczonych możliwościach ruchowych i w związku z tym stara się o rentę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Miesięczne opłaty związane ze swoim utrzymaniem określił na kwotę 323,03 zł.
Z przesłanych na wezwanie dokumentów wynika, ponad oświadczone we wniosku fakty, że wobec S. N. prowadzone są postępowania egzekucyjne dotyczące należności cywilno- i publicznoprawnych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania skarżącemu renty z tytułu niezdolności do pracy oraz, że skarżący nadal korzysta ze wsparcia finansowego z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do brzmienia art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2), natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1) a w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2 cyt. wyżej przepisu).
Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych można wysnuć wniosek, że ich ponoszenie przez stronę postępowania sądowoadministracyjnego jest zasadą, natomiast zwolnienie z ich uiszczenia winno nastąpić w sytuacjach wyjątkowych. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych jest instytucją stosowaną w przypadku osób charakteryzujących się ubóstwem (przykładowo do takich osób zaliczyć można osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione zostały całkowicie środków do życia). Istotą prawa pomocy w zakresie przyznania z urzędu radcy prawnego jest natomiast nieodpłatne korzystanie strony z usług profesjonalnego pełnomocnika, wskutek przejęcia przez Sąd ciężaru kosztów związanych z tą reprezentacją. Założeniem prawa do bezpłatnej pomocy prawnej jest to, że strona - ze względu na swój stan majątkowy - nie jest w stanie ponieść jej kosztów.
Mając na uwadze powołane regulacje prawne i wynikające z nich zasady, jakimi należy kierować się rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy, jak i stan faktyczny sprawy, referendarz sądowy stwierdził, że w przypadku S. N. zaistniała ustawowa przesłanka do przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego, określone w art. 246 § 1 pkt 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wnioskodawca wykazał bowiem, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Świadczy o tym wynikająca ze złożonych w sprawie oświadczeń, dokumentów, w tym decyzji Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, sytuacja materialna i życiowa S. N., który w celu zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych korzysta ze wsparcia instytucji pomocy społecznej.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 245 § 2 w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, referendarz sądowy postanowił jak w sentencji.