Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący: Asesor WSA Agnieszka Wójcik po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w sprawie sprzeciwu Stowarzyszenia O. w W. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 stycznia 2009r. w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Stowarzyszenia O. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2008 r., nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu administracyjnym postanawia : -odmówić Stowarzyszeniu O. w W. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
Stowarzyszenie O. w W. złożyło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosek o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] października 2008 r., nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu administracyjnym. We wniosku wskazano, iż Stowarzyszenie nie prowadzi działalności gospodarczej, nie generuje żadnych przychodów, ani nie pobiera składek członkowskich. Nie ma rachunku bankowego. Wszystkie działania stowarzyszenia są podejmowane społecznie przez członków. Stowarzyszenie nie ma zatem środków na pokrycie kosztów postępowania.
Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2009r. referendarz sądowy, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie odmówił przyznania prawa pomocy Stowarzyszeniu.
W sprzeciwie wniesionym od powyższego postanowienia, Stowarzyszenie wskazało, iż prowadzona przez nie działalność polegająca na reprezentowaniu interesu społecznego w sprawach z zakresu architektury i urbanistyki, nie wymaga środków i jest realizowana społecznie przez członków stowarzyszenia. Artykuł 246 §2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej: p.p.s.a.) stanowi zaś, że przyznanie prawa pomocy osobie prawnej w zakresie całkowitym, następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. Stowarzyszenie spełnia tę przesłankę. Wskazano także, na szereg orzeczeń Sądu, w których przyznano Stowarzyszeniu prawo pomocy.
Mając na uwadze, iż zgodnie z art. 260 p.p.s.a wobec wniesienia sprzeciwu od postanowienia wydanego przez referendarza sądowego, postanowienie to traci moc, Sąd rozpoznając ponownie sprawę, zważył co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt. 2 p.p.s.a osobie prawnej prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Podstawową zasadę stanowi zatem ponoszenie kosztów sądowych przez każdego, kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki (art. 199 p.p.s.a.). Dostępność do sądu wymaga zatem z natury rzeczy posiadania środków finansowych.
Podkreślić należy, iż kwestia przyznania prawa pomocy Stowarzyszeniu była już wielokrotnie, negatywnie dla strony, oceniana, zarówno przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny, np. w postanowieniach NSA: z dnia 15 kwietnia 2008r., sygn. akt II OZ 31 8/08; z dnia 6 czerwca 2008 r., sygn. akt II OZ 582/08. Przyczyny odmowy uwzględnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy w tych sprawach były podobne, tj. niewykorzystanie przez Stowarzyszenie możliwości zgromadzenia środków finansowych na ponoszenie kosztów postępowania sądowego. W prawomocnych rozstrzygnięciach, Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzał, że Stowarzyszenie musi mieć świadomość, iż przystąpienie do aktywnej realizacji zamierzonych celów i z powołaniem się na nie, m. in. w postępowaniu sądowoadministracyjnym, wymaga od członków stowarzyszenia uwzględniania obowiązku ponoszenia kosztów sądowych i przeznaczenia odpowiednich na ich pokrycie środków. Ubiegając się zaś o zwolnienie od obowiązku partycypowania w kosztach postępowania osoba prawna, czy też inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana jest wykazać nie tylko, że nie posiada niezbędnych środków, ale również że podjęła wszelkie niezbędne kroki, aby zdobyć fundusze na pokrycie wydatków związanych z postępowaniem (J.P.Tarno, Prawo o postępowaniu pried sądami administracyjnymi. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2006 r., str. 504).