Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Popowska po rozpoznaniu w dniu 03 marca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi G. K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2008 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich postanawia przyznać prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu /-/B. Popowska
G. K. wniosła skargę na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2008 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich. Skarżąca złożyła także wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata. Z informacji zawartych w formularzu wniosku wynika, że Skarżąca prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe. Jest emerytką posiadającą drugą grupę inwalidzką. W formularzu G. K. podała, że miesięcznie na opłaty czynszu mieszkaniowego, energii elektrycznej, gazu, wody wydaje ok. 450 zł. Ponadto jest osobą bardzo schorowaną, cierpiącą na niewydolność krążenia, nadciśnienie, choroby serca (Skarżąca ma wszczepiony rozrusznik serca), co wymaga stałego, kosztownego leczenia.
Czyniąc zadość w/w wnioskowi, stwierdzić należy, iż źródłem utrzymania wnioskodawczyni jest jedynie emerytura w wysokości 1126,43 zł brutto. Skarżąca wydaje miesięcznie na leki od 120 do 150 zł.
Na podstawie art. 245 § 1-3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej ppsa) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie m.in. adwokata. Z kolei prawo pomocy z zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 1 i 2 ppsa, zgodnie z którymi przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym następuje w przypadku gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym Sąd przyznaje, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest więc szczególną formą pomocy państwa przyznawanej osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej uniemożliwiającej lub ograniczającej dostęp do sądu. Przy czym, chodzi o trudną sytuację materialną danej osoby lub rodziny, ale uwzględniającą także odniesienia obiektywne, tzn. sytuację na rynku pracy, poziom wynagrodzeń i świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz poziom życia większości rodzin. Co do zasady prawo pomocy nie powinno być więc udzielane osobom, które otrzymują stałe miesięczne dochody w wysokości przewyższającej kwotę przeznaczaną na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Sytuacja taka pozwala bowiem na przygotowanie się do wszczęcia akcji sądowej poprzez zaoszczędzenie odpowiednich środków na ten cel (por. M. Budachowska, Prawo pomocy w postępowaniu sądowo-administracyjnym, cz. II. Doradztwo Podatkowe 2005/9/51, Lex nr 49597). Zauważyć należy również, iż zgodnie z ogólną zasadą, strona która wniosła skargę do sądu powinna gromadzić środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Dla uznania wniosku za uzasadniony decydujące znaczenie ma więc brak możliwości zgromadzenia środków finansowych w dłuższym okresie, o ile istniały podstawy do przewidywania tego wydatku. Potwierdza to orzecznictwo sądowe z którego wynika, że ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych w każdym przypadku powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdy poczynione w ten sposób oszczędności okazały się nie wystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (zob. postanowienie SN z dnia 24 września 1984r. II CZ 104/84). Obowiązek wykazania, iż nie jest w stanie zgromadzić odpowiednich środków na opłacenie kosztów koniecznych do prowadzenia postępowania przed sądem administracyjnym, w tym również w drodze oszczędności we własnych wydatkach spoczywa jednak na wnioskodawcy.
W świetle powyższego, mając na uwadze sytuację finansową wnioskodawczyni stwierdzić należy, iż G. K. może być uznana za osobę, która nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów. Tym samym można uznać skarżącą za osobę spełniającą przesłanki do przyznania jej prawa pomocy w całości. Uznając więc spełnienie przez Wnioskodawczynię przesłanek do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, postanowiono zwolnić Skarżącą od kosztów sądowych i ustanowić dla niej adwokata.
Wobec powyższego, na podstawie art. 258 §1 i § 2 pkt 7 oraz art. 245 §1 - §3, art. 246 §1 pkt 1 i 2 ppsa, postanowiono jak w sentencji.
/-/B. Popowska
MZ