Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk po rozpoznaniu w dniu 19 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku F. W. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z wniosku F. W. o wymierzenie grzywny Prezesowi Sądu Rejonowego w trybie art. 55 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanawia przyznać wnioskodawcy prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
We wniosku z dnia 6 sierpnia 2012 r., złożonym na urzędowym formularzu, F. W. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z wniosku o wymierzenie grzywny Prezesowi Sądu Rejonowego w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), zwanej dalej w skrócie p.p.s.a. W uzasadnieniu, nawiązując do przedmiotu sprawy przed Sądem Rejonowym podniósł, iż jego jedynym źródłem utrzymania jest renta wypadkowa. Zgodnie z oświadczeniem o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, wnioskodawca pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i synem, który jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. W rubryce nr 7.1 ("Nieruchomości") wykazał dom o powierzchni 160 m2 oraz nieruchomość rolną o powierzchni 0,47 ha, w rubryce nr 10 ("Dochody") - dochód własny z tytułu renty i dochód żony z tytułu emerytury w łącznej wysokości 1.537 zł, natomiast rubryce nr 11 wskazał obowiązkowe opłaty (podatek od nieruchomości, energia elektryczna, opał, wywóz odpadów, telefon, lekarstwa, utrzymanie posesji, wyżywienie).
Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2012r. referendarz sadowy w tut. sądzie zwolnił wnioskodawcę od opłat sądowych w części ponad kwotę wpisu od wniosku o wymierzenie grzywny i odmówił zwolnienia od kosztów sądowych w pozostałym zakresie.
Następnie F. W. wywiódł sprzeciw od ww. postanowienia, podkreślając, że zajęte w części przez Urząd Skarbowy świadczenia emerytalno-rentowe całkowicie wykluczają dokonanie jakiejkolwiek opłaty w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:
W wyniku wniesienia przez skarżącego sprzeciwu przeciwko wskazanemu postanowieniu, straciło ono moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym - art. 260 p.p.s.a.
Stosownie do treści art. 245 § 1 w zw. z art. 243 § 1 p.p.s.a. strona może ubiegać się o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Wskazać należy, że zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującego m.in. zwolnienie od kosztów sądowych, następuje jeśli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Przede wszystkim należy podnieść, iż przyznanie prawa pomocy stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów sądowych przez strony postępowania, a w związku z tym nie może być stosowane powszechnie. Jak stwierdził bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005r. (Sygn. akt FZ 478/04, niepublik.) opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego, muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby czy osób na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia.
Zaznaczyć należy, iż przyznanie prawa pomocy ma charakter obligatoryjny w tym sensie, że spełnienie przesłanek określonych w tym unormowaniu zobowiązuje sąd do przyznania prawa pomocy w określonym zakresie. Celem tej instytucji jest bowiem zapewnienie realnego prawa do sądu stronie, która nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności faktyczne, uznano, iż skarżący wykazał, że nie ma możliwości finansowych poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Jego sytuacja majątkowa i rodzinna uzasadnia ocenę, że nie jest on w stanie, bez ograniczeń w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, wygospodarować środków finansowych na koszty sądowe. W tych okolicznościach odmowa przyznania prawa pomocy powodowałaby ograniczenia w realizacji prawa do sądu ponad funkcje ustawowo przypisane kosztom postępowania.
Z tych też względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 w związku z art. 260 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono, jak w sentencji.