Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Lucyna Picho po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2015 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym wniosku R. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. K. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi R. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lutego 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku postanawia: ustanowić w niniejszej sprawie dla R. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. K. adwokata w ramach przyznania prawa pomocy, o którego wyznaczenie zwrócić się do Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.
W toku postępowania sądowego R. K. reprezentowany przez opiekuna prawnego M. K. zwrócił się do Sądu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
W uzasadnieniu wniosku opiekun prawny skarżącego wskazała, że pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Rodzina utrzymuje się z renty rodzinnej wpłacanej matce w kwocie [...] zł oraz z zasiłku pielęgnacyjnego przyznanego jej synowi w kwocie [...] zł. Wnioskodawczyni ujawniła, że posiada majątek w postaci mieszkania o powierzchni [...] m2. Uzasadniając wniosek strona wyjaśniła, że dochód rodziny jest bardzo skromny i w całości przeznaczany jest na pokrycie bieżących wydatków, w tym czynszu i opłat za energię elektryczną, zakup żywności i leków. M. K. dodała, że rodzina nie ma żadnych oszczędności. Wnioskodawczyni załączyła dokumenty potwierdzające jej status prawny względem syna oraz jego niepełnosprawność (por. orzeczenie z dnia [...] marca 2015 r., nr [...]). Dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy potwierdza sytuację socjalno - bytową rodziny.
Mając na względzie powyższe zważono, co następuje:
Rozpoznając wniosek na wstępie należy stwierdzić, że stosownie do treści art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) - dalej jako p.p.s.a. może być przyznane osobie fizycznej na jej wniosek. Prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - wówczas obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, lub w zakresie częściowym - wówczas obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych i wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 1, § 2 i § 3 ustawy). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 powołanej ustawy).
Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy uznać należy, że R. K. reprezentowany przez opiekuna prawnego M. K. wykazał, iż znajduje się w sytuacji materialnej kwalifikującej go do przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata. Skoro źródłem dochodu rodziny są wyłącznie ujawnione świadczenia, to uznać należy ujawniony dochód w łącznej kwocie [...] zł nie pozwala w sposób oczywisty - bez uszczerbku utrzymania dla wnioskodawcy i jego matki - ponieść samodzielnie kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika.
Natomiast w odniesieniu do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych należy wyjaśnić, że skarżący w niniejszej sprawie korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych na podstawie art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a. W myśl tego przepisu nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie, bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Niniejsza sprawa dotyczy świadczenia w drodze wyjątku, czyli świadczenia z ubezpieczenia społecznego, które mieści się w powyższej kategorii spraw. Ustawowy charakter zwolnienia oznacza, że strona skarżąca przewlekłość organu w tej kategorii spraw nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych już od momentu wszczęcia postępowania sądowoadministracyjnego (wniesienia skargi) poprzez cały tok tego postępowania, zarówno przed sądem pierwszej instancji - wojewódzkim sądem administracyjnym - jak i przed sądem II instancji - Naczelnym Sądem Administracyjnym. Z kolei, zgodnie z art. 262 P.p.s.a., przepisy o przyznaniu prawa pomocy, w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego na zasadach prawa pomocy, mają odpowiednie zastosowanie do stron korzystających z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. W rezultacie wniosek strony, która korzysta z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, a występuje o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, podlega rozpoznaniu tylko w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego. W pozostałym bowiem zakresie o zwolnieniu od kosztów sądowych rozstrzyga sama ustawa. W odróżnieniu od zwolnienia mocą postanowienia sądu lub referendarza sądowego (zwolnienie podmiotowe zależne od sytuacji majątkowej strony), zwolnienie ustawowe ma charakter przedmiotowy i jest niezależne od sytuacji majątkowej strony i jej możliwości płatniczych.
W tej sytuacji w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy p.p.s.a. postanowiono jak w sentencji postanowienia.