Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Iwona Malicka po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2016 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym wniosku J. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z siedzibą w [...] z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy nadania stopnia doktora habilitowanego postanawia: odmówić przyznania J. M. prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego.
Skarżąca wraz ze skargą na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego, podnosząc, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.
Powyższy wniosek uzupełniła pismem z dnia 26 października 2016 r., do którego dołączyła dokumenty, obrazujące sytuację finansową rodziny.
Wskazała, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz ze studiującymi córkami [...] i [...], a na dochód rodziny składa się obecnie jej zasiłek rehabilitacyjny w wysokości 1.371,5 zł oraz alimenty, które otrzymują córki od ojca po 1.000 zł każda z nich. Podniosła, że do stałych kosztów utrzymania rodziny należą opłaty mieszkaniowe - 330 zł, opłaty za media - 194 zł, za gaz - 130 zł, za energię elektryczną - 150 zł, spłata rat kredytu - 553 zł miesięcznie, koszty leczenia - 120 zł, opłaty za akademiki - 1.250 zł (310 euro) - córki, która wyjechała za granicę w ramach programu ERAZMUS oraz 350 zł - córki, która studiuje w [...]. Oświadczyła, że posiada mieszkanie własnościowe o powierzchni 65 m2 oraz ponad 8.000 zł na koncie bankowym. Podniosła jednocześnie, że z tej kwoty 6.000 zł zostało przekazane przez syna na pokrycie kosztów wydania jej monografii naukowej, która jest na etapie recenzji, a pozostałe środki - 2.400 zł - są przeznaczone na dofinansowanie bieżących kosztów utrzymania, bowiem stałe wydatki są wyższe od wpływów na rachunek bankowy.
Mając na względzie powyższe zważono, co następuje:
Stosownie do art. 245 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), prawo pomocy może być przyznane stronie w zakresie całkowitym i obejmować zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. Przyznanie tego prawa osobie fizycznej następuje na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 cytowanej ustawy wtedy, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i winno sprowadzać się jedynie do przypadków, w których strona rzeczywiście nie posiada środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym i wykaże to w sposób przekonywujący.
Instytucja prawa pomocy jest zatem wyjątkiem od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania przez stronę i ma zastosowanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Dlatego też pomoc państwa, wyrażona w przepisach o prawie pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym, skierowana jest do osób, które albo mają bardzo niskie dochody, albo ich w ogóle nie posiadają, tj. do osób, które z uwagi na bardzo ciężką sytuację materialną, często nie mają zaspokojonych nawet podstawowych potrzeb życiowych.
Sąd, jako dysponent środków publicznych, odpowiedzialny za zasadność i legalność ich wydatkowania, ma obowiązek zbadania, czy strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy, w szczególności w zakresie całkowitym, rzeczywiście spełnia przesłanki do przyznania jej tego prawa.