Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie Monika Bieńkowska po rozpoznaniu w dniu 11stycznia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. R. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego w sprawie z Jej skargi na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia p o s t a n a w i a: 1/ zwolnić skarżącą od kosztów sądowych w zakresie wpisu należnego od skargi, a w pozostałej części odmówić zwolnienia, 2/ ustanowić radcę prawnego
J.R. złożyła na urzędowym formularzu PPF wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych (bez wskazania w jakim zakresie) oraz ustanowienie radcy prawnego.
Z uzasadnienia wniosku wynika, że skarżąca jest wdową, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, posiada lokal mieszkalny położony w D. obręb oraz przynależne do niego trzy piwnice, trzy boksy w budynku gospodarczym oraz stodołę. Miesięczny dochód wnioskodawczyni stanowi emerytura w wysokości [...] zł, a wydatki to: prąd - ok. [...] zł, wywóz nieczystości - [...] zł, telewizja - [...] zł, drzewo na opał - ok. [...] zł rocznie, dzierżawa szamba - [...] zł rocznie, wywóz szamba - [...] zł, podatek od nieruchomości - [...] zł rocznie, telefon - [...] zł, ubezpieczenie mieszkania - [...] zł rocznie, ubezpieczenie rodzinne - [...] zł, ponadto zakup lekarstw - [...] zł miesięcznie, przejazdy do [...] w celu pobrania emerytury, zrobienia zakupów i wizyt u lekarza - ok. [...] zł. Po dokonaniu opisanych wydatków skarżącej pozostaje kwota w wysokości [...] zł, którą przeznacza na życie i zaspokojenie podstawowych potrzeb egzystencjalnych.
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270) zwanej dalej P.p.s.a. przewidują możliwość przyznania stronom postępowania prawa pomocy.
Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 P.p.s.a., następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, wyd. Zakamycze 2005, str. 594). Instytucja przyznania prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Podkreślić zatem należy, że instytucja prawa pomocy stanowi odstępstwo od ogólnej zasady odpłatności postępowania wyrażonej w art. 199 ww. ustawy. Prawo pomocy może być więc przyznane na wniosek osób bardzo ubogich znajdujących się ze względu na różne zdarzenia życiowe w sytuacji, która nie pozwala im na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, lub gdy ich poniesienie byłoby związane z poniesieniem uszczerbku koniecznego dla wnioskującego i jego rodziny, tj. uniemożliwiłoby zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.