Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2018 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku M. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. M. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] października 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów postępowania rozgraniczeniowego - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
Do skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie odmowy zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania rozgraniczeniowego M. M. dołączyła wniosek o przyznanie prawa pomocy tj. o zwolnienie od kosztów sądowych. Wskazała, że ma 80 lat, mieszka sama w starym, nadającym się do remontu domu o pow. 90 m.kw. Jej dochód to renta rodzinna wynosząca 1215 zł. Jako majątek skarżąca wskazała oprócz wymienionego wyżej domu również nieruchomość o pow. 1,58 ha. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że w związku z tym, iż ma trudności z poruszaniem się często pomaga jej syn. Wymieniony udziela jej także pomocy przy zakupie żywności i lekarstw. On także znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Comiesięczne wydatki strony to: żywność - 700 zł, rata pożyczki - 320 zł, lekarstwa - 150 zł, gaz - 100 zł, prąd - 100 zł, podatki i wywóz śmieci - 50 zł, opał - 150 zł.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
W świetle art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.", prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata lub radcy prawnego. Zasadniczo jednak to strona postępowania sądowego obowiązana jest do ponoszenia łączących się z nim kosztów, a związanych z jej udziałem w sprawie, o czym stanowi jednoznacznie art. 199 P.p.s.a. Przepis ten jednocześnie odwołuje się do regulacji szczególnych, które ustanawiają odstępstwo w tym zakresie. Są to mianowicie unormowania odnoszące się do instytucji prawa pomocy, w tym powołany wyżej art. 245 § 3 P.p.s.a. Jej częściowy wymiar adresowany jest do osoby, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, co wynika z treści art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Ta ostatnia regulacja ciężar dowodu co do przewidzianej w niej przesłanki prawa pomocy nakłada na wnoszącego o udzielenie wsparcia ze środków Skarbu Państwa. Skoro bowiem to w interesie strony jest otrzymanie pomocy, o którą się ubiega, to winna ona przedstawić rozpoznającemu wniosek dostateczną argumentację wraz z ewentualnymi dokumentami potwierdzającymi określone okoliczności, przy czym muszą z nich wynikać spójne dane.
Przy rozstrzyganiu w przedmiocie ewentualnej pomocy dla strony podstawowe znaczenie ma porównanie wielkości obecnych i możliwych w przyszłości kosztów sądowych w danej sprawie z uzyskiwanymi przez tę stronę dochodami i ponoszonymi przez nią wydatkami. Wpis od skargi w niniejszej sprawie nie jest obiektywnie rzecz biorąc wysoki i wynosi 100 zł, co w zestawieniu z wielkością otrzymywanej przez skarżącą renty wskazuje na potrzebę przyjęcia, że opłata ta mieści się w zasięgu możliwości płatniczych wymienionej. Następne, ewentualne koszty sądowe nie będą przekraczać powyższej kwoty. Należy także zwrócić uwagę na wynikającą ze złożonego przez skarżącą oświadczenia różnicę pomiędzy wysokością dochodu wymienionej (1210 zł) a wysokością zadeklarowanych przez nią comiesięcznych wydatków (1570 zł). Powyższe wskazuje bądź na zawyżenie tych ostatnich bądź też na uzyskiwanie przez stronę jakiegoś dodatkowego dochodu, którego źródeł nie ujawnia. Skarżąca podała w swoim wniosku, że otrzymuje pomoc od syna. Wprawdzie podniosła, że jest to pomoc w poruszaniu się czy w zakupie żywności i lekarstw, jednak nie można wykluczyć, iż jest to także wsparcie finansowe.
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną okoliczność, a mianowicie fakt spłacania przez skarżącą pożyczki, której miesięczna rata jest stosunkowo wysoka w porównaniu z jej świadczeniem rentowym. Podała ona wprawdzie, że zaciągnęła ją celem pokrycia stałych wydatków, jednak wydaje się to mało prawdopodobne biorąc pod uwagę wskazaną wyżej wielkość raty z tytułu jej spłaty i to, że wydatki, na które miałaby być przeznaczana mają przecież okresowy, stały charakter. Co do zasady zaś prywatne zobowiązania stron są ich osobistą sprawą i nie mogą automatycznie skutkować potrzebą udzielenia stronie wsparcia w ramach instytucji prawa pomocy. Powołany wyżej art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. stanowi bowiem, że tylko wydatki o charakterze koniecznym mają pierwszeństwo przed wydatkami związanymi z koniecznością uiszczenia należności publicznoprawnej.
Mając na uwadze wszystko powyższe uznano za zasadną odmowę zwolnienia M. M. od kosztów sądowych. Uwzględniono przede wszystkim, że ma ona zaspokojone potrzeby mieszkaniowe i stały dochód. Poza tym spłaca pożyczkę. Ponadto, powzięto wątpliwości, czy nie uzyskuje dodatkowego wsparcia pieniężnego, prawdopodobnie od syna. Okoliczności przyznania prawa pomocy muszą zaś być jednoznaczne.
Podstawę niniejszego orzeczenia stanowi art. 258 § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 3 i art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.