Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy Michał Kujawa po rozpoznaniu w dniu 31 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku K. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na postanowienie Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności z dnia [...] sierpnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania postanowił: 1. oddalić wniosek o ustanowienie radcy prawnego, 2. umorzyć postępowanie z wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
I W dniu [...] października 2017 r. (uzupełniony [...] października 2017 r.) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynął wniosek (formularz PPF) K. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym tj. zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego. Prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z żoną. Mają na utrzymaniu dwoje dzieci w wieku szkolnym. Skarżący podał, że jego żona uzyskuje dochód z tytułu wynagrodzenia o pracę w wysokości [...] zł netto miesięcznie. Oświadczył, że nie posiada żadnego majątku, oszczędności oraz przedmiotów wartościowych. Legitymuje się orzeczeniem z dnia [...] czerwca 2017 r. o lekkim stopniu niepełnosprawności. Przedstawił zobowiązania i stałe wydatki w skali miesiąca, które łącznie wynoszą ok. [...] zł (m.in. media, leki, raty kredytu).
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zważył, co następuje:
II Należy zaznaczyć, iż prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa ( art. 244 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, zwanej dalej p.p.s.a.).
Przepis art. 245 p.p.s.a. przewiduje możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji, kiedy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) polega na zwolnieniu tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tyko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Następuje w sytuacji, jeżeli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny.
III W pierwszej kolejności należy zauważyć, że skarżący skarży postanowienie w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania. W przedmiotowej sprawie zastosowanie będzie miał przepis art. 239 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., który stanowi, że nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie, bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących chorób zawodowych, świadczeń leczniczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych.
Jak zauważył w swym postanowieniu Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt I OZ 497/16 konstrukcja cytowanego przepisu sprawia, że należy interpretować go szeroko i stosować wskazane zwolnienie we wszystkich sprawach dotyczących chorób zawodowych, świadczeń leczniczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych. Taki sposób rozumienia powołanego przepisu jest tym bardziej właściwy, że jak wskazano w piśmiennictwie, zwolnienia określone w art. 239 § 1 p.p.s.a. dotyczą w większości spraw związanych z zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych, co przesądza o tym, że skarżący z reguły nie będą mieli dostatecznych środków na pokrycie kosztów sądowych. W konsekwencji doktryna zgodna jest, że zwolnienia te należy interpretować szeroko, gdyż gdyby tej kategorii skarżących nie objęto ustawowym zwolnieniem, to i tak przyznawano by im zwolnienie na mocy orzeczenia sądu z uwagi na ubóstwo, co niepotrzebnie obciążałoby sądy (J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 554-555).