Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bożena Walentynowicz po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 25 marca 2008 r., sygn. akt IV SA/Gl 821/07 wzywające Stowarzyszenie [...] do uiszczenia wpisu od skargi J. G. i Stowarzyszenia [...] na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej postanawia: uchylić zaskarżone zarządzenie.
Przewodniczący Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zarządzeniem z dnia 25 marca 2008 r., sygn. akt IV SA/Gl 821/07, na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "ppsa", stosownie do § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.), wezwał Stowarzyszenie [...] do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 200 zł w sprawie ze skargi tego Stowarzyszenia oraz J. G. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosło skarżące Stowarzyszenie podnosząc, że uczestniczy w sprawie zgodnie z art. 9 ppsa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zażalenie podlega uwzględnieniu.
Zgodnie z art. 50 § 1 p.p.s.a postępowanie sądowoadministracyjne może być wszczęte jedynie na żądanie (czy to w formie skargi, czy też wniosku) pochodzące od legitymowanego podmiotu. Legitymację skargową określono w powyższym przepisie przez wyróżnienie atrybutu interesu prawnego (legitymacja materialna) oraz wskazanie podmiotów, które, mimo braku takiego interesu, są uprawnione do wniesienia skargi (legitymacja formalna). Do takich podmiotów, oprócz prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich, zalicza się również organizację społeczną w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, z zastrzeżeniem jednak, że brała ona udział w postępowaniu administracyjnym. Podmiotom takim przyznana została legitymacja procesowa do wniesienia skargi ze względu na funkcje, do których zostały powołane. Skarga do sądu administracyjnego jest zatem dla nich jednym z instrumentów umożliwiających realizację postawionych przed nimi zadań.
Podkreślić należy, iż legitymacja skargowa przysługuje organizacji społecznej tylko wówczas, gdy brała ona udział w postępowaniu administracyjnym jako uczestnik na prawach strony. Musi to zatem być organizacja społeczna, która zgłosiła żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu i żądanie to zostało przez organ administracyjny uznane za uzasadnione, skutkiem czego - z mocy postanowienia organu - uczestniczyła ona w postępowaniu administracyjnym na prawach strony.
Należy więc odróżnić wniesienie skargi w cudzej sprawie przez organizację społeczną uczestniczącą w postępowaniu na prawach strony od popierania skargi przez taką organizację, ale wniesioną przez inny podmiot w celu ochrony swojego interesu prawnego.
Jak wynika z akt, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynęła skarga na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] podpisana przez J. G. oraz członków [...] Zarządu Wojewódzkiego Stowarzyszenia [...], dopuszczonego do udziału w postępowaniu na prawach strony. W skardze wyraźnie wskazano, iż jest ona wnoszona przez J. G. "solidarnie" ze Stowarzyszeniem, przy czym Stowarzyszenie w pismach kierowanych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, jak również w zażaleniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla, iż nie jest stroną, a uczestnikiem postępowania "wspierając zgodnie z przysługującym mu prawem sprawę swojego członka".
Przede wszystkim zważyć należy, iż w postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie występuje instytucja solidarnego wniesienia skargi, albowiem każdy ze skarżących, nawet jeśli skarga wnoszona jest w jednym piśmie, reprezentuje swój własny interes prawny, chroniony konkretnym przepisem prawa materialnego. Ustalenie zatem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, czy Stowarzyszenie wniosło skargę niezależnie od J. G., czy też tylko zamierza brać udział w postępowaniu i popierać skargę jako uczestnik postępowania (jak wynika z zażalenia), ma kluczowe znaczenie dla rozpoznania sprawy dotyczącej ponoszenia kosztów sądowych. Zgodnie bowiem z art. 214 § 1 ppsa, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest tylko ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, w tym przypadku ten kto wnosi skargę.
Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 i 198 ppsa orzekł jak w sentencji.