Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim - Damian Bronowicki po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2019 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku R.P. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z jej skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
R.P. złożyła skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 15 listopada 2018 r. oddalającego jej skargę na decyzję wskazaną w sentencji niniejszego postanowienia. W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 4.479 zł wniosła o zwolnienie z tej opłaty.
W uzasadnieniu wniosku podniosła, że nie posiada środków na jego zapłatę. Opuścił ją mąż. Od blisko roku mieszka u swojej cioci, której dokłada się do opłat 300-400 zł miesięcznie. Utrzymuje się z prac dorywczych oraz pomocy córki i syna. Z uwagi na stan zdrowia zażywa leki.
Z zawartego w formularzu PPF oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, że skarżąca mieszka sama domu o powierzchni 200 m2 zajętym w toku postępowania egzekucyjnego. Nie posiada oszczędności, papierów wartościowych i innych praw majątkowych, wierzytelności oraz przedmiotów wartościowych. Z tytułu prac dorywczych osiąga dochód w wysokości 1.200 zł. Wśród zobowiązań i stałych wydatków wskazała koszty mieszkania 300-400 zł, telefon 30 zł, wyżywienie i środki higieny 400-500 zł, leki 100 zł.
Ponieważ treść ww. oświadczeń nie była wystarczająca do ustalenia rzeczywistych zdolności płatniczych skarżącej, wezwano jej pełnomocnika do przedłożenia dodatkowych oświadczeń i dokumentów.
W odpowiedzi pełnomocnik skarżącej nadesłał oświadczenia, z których wynika, że posiadana przez skarżącą nieruchomość ma wartość około 370.000 zł. Skarżąca nie posiada pisemnych umów zlecenia i umów o dzieło, świadczy usługi dorywczo (na telefon). Skarżąca nie składała zeznania rocznego za 2018 r. Nadesłał również: kopię umowy majątkowej małżeńskiej wraz z aneksem, z której wynika, że skarżąca wraz z mężem wyłączyli majątkową wspólnotę ustawową, kopię oświadczeń dzieci skarżącej o udzielaniu jej pomocy oraz wyciąg z konta skarżącej wskazujący brak środków pieniężnych.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm. - dalej: "P.p.s.a.") prawo pomocy w zakresie częściowym przysługuje, jeżeli osoba występująca z wnioskiem wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z niej powinno mieć miejsce jedynie w przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania. Stosując prawo pomocy, nie można bowiem chronić, czy też wzbogacać majątku osób prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak jest środków finansowych na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb życiowych, i poniesienie w takiej sytuacji kosztów sądowych. Prawo pomocy winno być zatem przyznane stronom, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej, a które jednocześnie podjęły maksimum wysiłku w celu jej przezwyciężenia. Innymi słowy - strona, która nie ma wystarczających środków finansowych na zainicjowanie sprawy sądowej, oprócz należytego wykazania swojego stanu majątkowego, winna wykazać, że dochowała należytej staranności w celu przezwyciężenia niskiej kondycji finansowej. Koszty sądowe należy traktować na równi z wydatkami bieżącymi w gospodarstwie domowym (budżecie rodziny), a więc na równi z innymi podstawowymi wydatkami, w tym spłatą kredytów.
Z przepisów regulujących instytucję udzielania prawa pomocy wynika, iż ciężar dowodu spoczywa na osobie fizycznej, albowiem zwrot "gdy osoba ta wykaże" oznacza, że podmiot składający wniosek o przyznanie prawa pomocy jest zobligowany z mocy ustawy do wykazania, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tej instytucji. Obowiązkiem strony wnoszącej o przyznanie prawa pomocy jest przedstawienie, w sposób nie budzący wątpliwości, swojej sytuacji majątkowej. Przedstawienie tej sytuacji w sposób niepełny lub nierzetelny, skutkuje brakiem możliwości porównania jej zdolności finansowych z wysokością obligatoryjnych kosztów postępowania.
Wskazać należy, że Skarżąca w swoim oświadczeniu o posiadanym majątku pominęła okoliczność, że stosownie do aktualnej (stan na [...] maja 2019 r.) treści księgi wieczystej nr [...] jest właścicielką zabudowanej nieruchomości położonej w [...]. Zgodnie ze znajdującym się w aktach sprawy o sygn. I SA/Go 403/18 (k. 190) protokołem opisu i oszacowania, jej wartość w 2015 r. wynosiła 4.711.761 zł brutto.
Z uwagi na powyższe, stwierdzić należy, że wbrew ustawowemu obowiązkowi, skarżąca nie przedstawiła należycie swojej sytuacji majątkowej. Pominięcia składnika majątkowego o tak dużej wartości budzi uzasadnione wątpliwości co do rzetelności jej oświadczeń.
Tym samym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. oraz art. 258 § 2 pkt 7 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.