Referendarz sądowy Grzegorz Antas Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 11 października 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosków D. G. i Z. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skarg D. G. i Z. G. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych
Wnioskami z 27 września 2010 r. D. G. i Z. G. wystąpili o przyznanie prawa pomocy, obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych, w sprawie ze skarg na decyzję Ministra Infrastruktury z [...] czerwca 2010 r. w przedmiocie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości, przeznaczonej pod budowę autostrady A1.
W uzasadnieniu wniosków oraz w oświadczeniach o stanie rodzinnym, majątku i dochodach sporządzonych na urzędowych formularzach PPF wnioskodawcy podali, że prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, utrzymując się z dwóch świadczeń rentowych ([...] zł), a także wynagrodzenia ze stosunku pracy (Z. G.) w kwocie [...] zł. Wnioskodawcy podali, że posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni [...] ha (wydzierżawione w całości) oraz dom o powierzchni [...] m². Do wydatków szczególnego rodzaju, jakie obciążają rodzinę, wnioskodawcy zaliczyli opłacanie opieki lekarskiej (konsultacje lekarskie, leki), spowodowane stanem zdrowia (choroba przewlekła) D. G.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy zważyć należało, co następuje:
W myśl art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest możliwe wówczas, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Funkcją instytucji prawa pomocy jest udzielenie stronie uczestniczącej w postępowaniu przed sądem administracyjnym pomocy finansowej z uwagi na nieposiadanie przez nią wystarczających środków własnych do prowadzenia sprawy. Z uwagi na to, że przyznawane środki są rodzajem dofinansowania z budżetu państwa, zwolnienie powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na uiszczenie kosztów sądowych (ustanowienie zawodowego pełnomocnika) jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Znajdujące się w aktach sprawy oświadczenie o stanie majątkowym wskazuje, że skarżący nie znajdują się w tego rodzaju położeniu i są w stanie ponieść wymagane koszty postępowania sądowego, do których na tym etapie sprawy trzeba zaliczyć koszt wpisu sądowego (kwota 200 zł). Powyższa ocena jest skutkiem uznania, że uzyskiwane przez skarżących stałe (comiesięczne) dochody są wystarczające, by mogły z nich zostać poczynione niezbędne oszczędności na poczet opłat sądowych. Niewątpliwie, koszty utrzymania rodziny zwiększają wydatki na opiekę lekarską, niemniej jednak okoliczność ta nie mogła doprowadzić w niniejszej sprawie do przyznania żądanej formy prawa pomocy, albowiem deklarowane dochody nie pozostają niższe od przeciętnych wydatków dwuosobowej rodziny, powiększonych o kwotę 500 zł. Pozostają one wyraźnie wyższe od obciążeń finansowych rodziny, wobec czego trudno ustalić w czym miałoby się przejawiać realne zagrożenie polegające na powstaniu uszczerbku w koniecznym utrzymaniu po uiszczeniu przez wnioskodawców wpisu od skargi. Uwzględnić należy, że skarżący nie wskazują w uzasadnieniu wniosku, że żyją w ubóstwie i nie posiadają środków do uiszczenia wpisu sądowego, do czego zostali wezwani zarządzeniem z 19 sierpnia 2010 r. Wniosek podnosi przede wszystkim, że to nie skarżący sprowokowali toczący się spór, wobec czego nie powinni zostać obciążeni kosztami jego rozstrzygnięcia przed sądem administracyjnym. Tego rodzaju argumentacja wynika niewątpliwie z faktu, że wymóg uiszczenia opłaty sądowej zawsze stanowi realne obciążenie finansowe, nie można jednakże nie dostrzegać, iż konstrukcja opłat sądowych opiera się na regule, że opłacenie składanej przez stronę skargi jest konieczne do rozpoznania przez sąd sprawy, uzupełnionej dodatkową zasadą, iż uwzględnienie skargi skutkuje zwrotem wszystkich kosztów niezbędnych stronie do celowego dochodzenia swoich praw.
Mając na uwadze, że w rozpoznawanej sprawie wnioskodawcy nie wykazali, by znajdowali się w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej, niepozwalającej na poniesienie kosztów postępowania, na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 w związku z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji postanowienia.