Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Marcin Małek po rozpoznaniu w dniu 20 września 2018 r. na posiedzeniu niejawnym wniosków E. K. - D. i E. D. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi E. K. - D. i E. D. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów do opisu i szacowania wartości nieruchomości p o s t a n a w i a 1. przyznać skarżącym prawo pomocy poprzez ustanowienie radcy prawnego; 2. odmówić przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Wnioskami złożonym na urzędowych formularzach skarżący zwrócili się o przyznanie im prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego.
W treści wniosków wynika, że skarżący prowadzą gospodarstwo domowe wspólnie z synem (ur. 2003 r.). Źródłem utrzymania rodziny jest wynagrodzenie za prace skarżącej (437,79 zł netto) oraz świadczenie rodzinne 500+ (500 zł). Skarżący jest osobą bezrobotną (niezarejestrowaną). Aktualnie uczestniczy w rozwoju spółki, której jest współwłaścicielem i pełnomocnikiem. Majątek skarżących stanowi mieszkanie o pow. 72 m2, ˝ prawa własności budynku gospodarczego o pow. 484 m2 oraz 25% udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, co - jak wskazali - nie przynosi im żadnego dochodu. Wśród stałych zobowiązań skarżący wskazali: kredyt mieszkaniowy (1.900 zł), czynsz (500 zł), energia elektryczna (100 zł) i media (80 zł).
Referendarz sądowy zważył, co następuje.
Rozpoznanie wniosku strony o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i jednocześnie ustanowienie radcy prawnego sprowadza się do ustalenia czy w niniejszej sprawie spełniona jest przesłanka określona w art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302), dalej: P.p.s.a. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym - obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu - może być przyznane gdy ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Pomoc prawna jakiej żądają wnioskodawcy jest najszerszą formą pomocy przewidzianej przepisami ww. ustawy i skierowana jest tylko dla tej grupy osób, która nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Będą to osoby, które nie mają jakichkolwiek środków finansowych na pokrycie należności sądowych, a nie takie, dla których pokrycie tych kosztów wiązało by się z uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Za osobę taką nie może uchodzić osoba, która posiada możliwość zdobycia środków oraz ma zabezpieczone potrzeby życiowe. Dlatego też w ocenie referendarza sądowego analiza sytuacji życiowej strony skarżącej nie daje podstaw do uwzględnienia złożonego wniosku w całości. Strona skarżąca spełnia bowiem wyłącznie wymóg warunkujący przyznanie prawa pomocy w części dotyczącej ustanowienia pełnomocnika (radcy prawnego) z urzędu.
Rozpocząć należy od wskazania, iż na obecnym etapie postępowania opłaty sądowe sprowadzają się wyłącznie do uiszczenia wpisu od skargi w kwocie 100 zł. W razie niepomyślnego dla skarżących wyniku sprawy przed sądem pierwszej instancji i woli zaskarżenia orzeczenia może pojawić się konieczność uiszczenia opłaty kancelaryjnej za odpis wyroku sądu z uzasadnieniem (100 zł) oraz ewentualnego wpisu od skargi kasacyjnej, wynoszącego również 100 zł. Wysokość wymaganych obecnie kosztów jak i mogących wystąpić w przyszłości nie jest zatem wysoka. Zestawiając tę wartość z sytuacją finansową i majątkową skarżących brak jest podstaw do uznania, iż jest ona na tyle trudna, aby uniemożliwiała poniesienie wymaganych w sprawie opłat. Oczywistym bowiem jest, że obowiązkiem ubiegającego się o prawo pomocy jest poczynienie oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania. Koszty sądowe należy bowiem traktować jako wydatki bieżące w budżecie rodziny, które winny być zaspokajane na równi z innymi podstawowymi wydatkami.