Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 20 maja 2008 r., sygn. akt II SA/Ol 90/08 odmawiające przyznania J. W. prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty za wydanie karty pojazdu postanawia oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 20 maja 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił przyznania J. W. prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Jej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty za wydanie karty pojazdu. W uzasadnieniu stwierdzono, że skarżąca nie znajduje się w sytuacji uprawniającej ją do otrzymania wskazanego w art. 246 par. 1 pkt 2 prawa pomocy w zakresie częściowym. Podano, że przyznanie prawa pomocy stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów sądowych przez strony postępowania i nie może być stosowane powszechnie. Na stronie ciąży obowiązek wykazania, iż sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnione jest odstępstwo od powyższej zasady. Wskazano, że wysokość miesięcznych stałych dochodów rodziny skarżącej kwotę ok. 15 tys. zł. Ponadto skarżąca wspólnie z mężem oraz trojgiem dorosłych dzieci zgromadziła wymieniony we wniosku PPF majątek w postaci m.in. domku, kilku samochodów, ciągników oraz oszczędności w wysokości 325 tys. zł. Sąd stwierdził, że posiadany majątek oraz uzyskiwane miesięczne dochody nie pozwalają na przyjęcie, iż wnioskująca nie jest w stanie uiścić pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd stwierdził też, że samo wykazanie, iż poniesienie kosztów postępowania sądowego pogorszy sytuację materialną strony jest niewystarczające.
W zażaleniu zarzucono Sądowi I instancji, że rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy badał sytuację materialną całej rodziny skarżącej, nie ustalił natomiast dokładnie stanu majątkowego skarżącej. Wskazano, że posiadane przez rodzinę, jej męża i dzieci określonych składników majątkowych nie musi i nie oznacza, iż jej sytuacja materialna jest dobra. Dzieci skarżącej bowiem, przebywają blisko 500 km od niej i nie korzystają oni wspólnie ze wszystkich wymienionych w oświadczeniu pojazdów czy domów. Niedokładne ustalenia Sądu natomiast co do stanu
Sygn. akt I OZ 561/08 majątkowego skarżącej doprowadziły, zdaniem autora zażalenia, do naruszenia prawa skarżącej do uzyskania prawa pomocy. Wniesiono o uchylenie bądź zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie skarżącej prawa pomocy w zakresie częściowym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy w zakresie całkowitym przysługuje osobie, która wykaże, ze nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast w zakresie częściowym wówczas gdy skarżący wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Jak wynika z treści powyższych przepisów ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użycia w powyższych przepisach określenia "gdy wykaże" wynika, iż strona ma przekonać sąd, iż znajduje się w sytuacji opisanej w tych przepisach, która uniemożliwia poniesienie jej jakichkolwiek kosztów postępowania.