Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 1107/12 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi A. Z. na niewykonanie przez Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w O. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 września 2011r. w sprawie o sygn. akt II SAB/Ol 35/11 postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 1107/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy przez ustanowienie adwokata z urzędu.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji podał, że z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wnioskodawca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, jest bezrobotny, bez prawa do zasiłku, nie uzyskuje żadnego dochodu, a źródłem jego utrzymania jest uprawa nieruchomości rolnej. Skarżący jest właścicielem mieszkania o pow. ok. 36 m2, budynku do rozbiórki o pow. 111,54 m2 i nieruchomości rolnej o pow. 0,59 ha. Nie posiada natomiast oszczędności i przedmiotów wartościowych, a zgromadzone na rachunku bankowym środki finansowe w kwocie 1.286,64 zł zostały bezterminowo zablokowane przez komornika. Sąd wskazał także, iż z włączonego do akt niniejszej sprawy pisma skarżącego z dnia 26 października 2012 r., złożonego w odpowiedzi na wezwanie (art. 255 ppsa, również włączone do akt niniejszej sprawy) m.in. w sprawie o sygn. akt II SA/Ol 459/12, wynika że nie wyjaśnił on wszystkich istotnych kwestii dotyczących jego sytuacji materialnej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie stwierdził, że skarżący w zasadzie uniemożliwił Sądowi dokonanie oceny, jak w rzeczywistości kształtuje się jego sytuacja majątkowa. Skarżący, podnosząc, że jest osobą ubogą, która nie posiada żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych ani dochodów, faktycznie nie ujawnił źródła utrzymania siebie i źródła finansowania ponoszonych wydatków, w tym związanych z posiadaniem wykazanych nieruchomości. Podał wprawdzie, że wszelkie wydatki związane z utrzymaniem jego i jego majątku ponosi rodzina, która - jak zaznaczył - "prawnie nie może skarżącego zaliczyć w poczet swojego gospodarstwa domowego". Nie wskazał jednak, kto rzeczywiście udziela mu tej pomocy, w jakiej formie i zakresie. Ponadto, bez wyjaśnienia pozostawił również kwestie związane z posiadanymi nieruchomościami, w szczególności dotyczące ich przeznaczenia i wartości. Sąd podkreślił, że na ocenę możliwości finansowych osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy ma wpływ nie tylko wysokość osiąganego przez nią dochodu i posiadanych przez nią zasobów pieniężnych, lecz także będący w jej posiadaniu majątek i to, czy może go wykorzystać w celu pozyskania środków pieniężnych, tym bardziej gdy w skład tego majątku wchodzi kilka nieruchomości różnego rodzaju. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że sposób, w jaki właściciel wykorzystuje swój majątek nie może pozostawać bez wpływu na ocenę, czy posiada on dostateczne środki na poniesienie kosztów postępowania sądowego.
Skarżący jest właścicielem mieszkania i trzech działek o powierzchni 403 m2, 500 m2 i 5.000 m2. Z treści znajdujących się w aktach sprawy kopii aktów notarialnych wynika, że wszystkie nieruchomości są wolne od obciążeń, jedna działka jest zabudowana zakwalifikowanym do rozbiórki budynkiem mieszkalnym, natomiast dwie pozostałe są niezabudowane. Dane o rodzajach działek, ich przeznaczeniu, położeniu i wartości zostały przez skarżącego usunięte. Nie pozwolił on zatem określić stanu posiadanego majątku i jego wartości, co uniemożliwia ustalenie możliwości wykorzystania jego potencjału. Skarżący nie wskazał bowiem w czytelny sposób, jak wykorzystuje każdą nieruchomość, a w przypadku gdy jakakolwiek nieruchomość nie przynosi dochodu - przyczyn braku jej wykorzystania w celu pozyskania źródła dochodu..