Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 września 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 1426/10 o odrzuceniu skargi w sprawie ze skargi E. H. na postanowienie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Postanowieniem z dnia 23 września 2010 r. (sygn. akt II SA/Wa 1426/10) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił wniesioną przez E. H. skargę na postanowienie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej Prezes IPN) z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...].
W uzasadnieniu swego orzeczenia Sąd Wojewódzki wskazał, że zgodnie z art. 52 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich, przy czym przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.
E. H. wniósł skargę na postanowienie Prezesa IPN o odmowie przywrócenia terminu. Od postanowienia tego, stosownie do treści art. 59 § 1 zdanie drugie k.p.a. służy zażalenie. Ponieważ w przedmiotowej sprawie istniała możliwość skorzystania ze środka zaskarżenia przysługującego w toku postępowania administracyjnego w postaci zażalenia, a skarżący wniósł skargę nie wyczerpując wcześniej przysługujących mu środków zaskarżenia, skargę należało uznać za niedopuszczalną i podlegającą odrzuceniu.
Sąd I instancji zaznaczył również, że skoro zaskarżone postanowienie zawierało błędne pouczenie o przysługującym od niego środku odwoławczym, skarżący mógł, zgodnie z treścią art. 58 § 2 k.p.a. zwrócić się do organu z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia wraz z zażaleniem, w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, tj. w ciągu siedmiu dniu od dnia otrzymania niniejszego postanowienia.
Skargę kasacyjną na powyższe postanowienie wniósł Prezes IPN. Zaskarżając w/w orzeczenie w całości, zarzucił mu naruszenie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 52 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 59 § 2 k.p.a. poprzez odrzucenia skargi w sytuacji, gdy przed Prezesem IPN został wyczerpany tok instancji w przedmiotowej sprawie, a od postanowienia nr [...] z dnia [...] czerwca 2010 r. nie przysługuje zażalenie, a wyłącznie skarga do sądu administracyjnego.
Wskazując na powyższą podstawę kasacyjną Prezes IPN wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej Prezes IPN wskazał, że orzeczenie Sądu I instancji jest wadliwe. Art. 59 § 1 k.p.a. nie miał zastosowania w postępowaniu przed Prezesem Instytutu. Zgodnie z tym przepisem od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu przysługuje zażalenie. Z kolei w § 2 tego artykułu ustawodawca przewidział wyjątek od tej reguły wobec niektórych wniosków o przywrócenie terminu. To tej kategorii zaliczyć należało złożony przez E. H. wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie nr [...] z dnia [...] grudnia 2009 r. wydane z upoważnienia Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w G.. Powołując wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2007 r. (sygn. akt I SA/Wa 1813/06) oraz z dnia 7 lipca 2006 r. (sygn. akt I SA/Wa 416/06), a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r. (sygn. akt II OSK 50/05), skarżący kasacyjnie wywodził, iż wydane przez Prezesa w dniu [...] czerwca 2010 r. postanowienie jest aktem ostatecznym i zamykającym postępowanie w sprawie przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia, od którego E. H. przysługiwała skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.