Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Henrych Wach po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi H. C. o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2020 r., sygn. akt I GZ 361/20 o oddaleniu zażalenia H. C. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt V SPP/Wa 113/20 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi H. C. na uchwałę Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z dnia [...] lutego 2014 r., nr [...] w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie pilotażowego programu "Aktywny samorząd" postanawia: odrzucić skargę o wznowienie postępowania. 4
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt I GZ 361/20, oddalił zażalenie H. C. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt V SPP/Wa 113/20 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi H. C. na uchwałę Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z dnia [...] lutego 2014 r., nr [...] w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie pilotażowego programu "Aktywny samorząd".
Pismem z 11 marca 2021 r. skarżąca wniosła skargę o wznowienie postępowania sądowego zakończonego powyższym postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jako podstawę prawną wznowienia wskazała naruszenie zasady sprawiedliwości proceduralnej (brak powiadomienia i dostępu do akt z powodu pandemii.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Skarga o wznowienie jest niedopuszczalna.
Zgodnie z art. 276 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm. dalej: p.p.s.a.), do skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem I instancji, jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej. Jednakże, gdy do wznowienia postępowania właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny, stosuje się odpowiednio przepisy art. 175. Odesłanie to oznacza, że skargę o wznowienie może sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny, zaś w sprawach podatkowych również doradca podatkowy, a w sprawach własności przemysłowej również rzecznik patentowy (art. 175 § 1 i 3 p.p.s.a.). Ograniczeń tych nie stosuje się, gdy skargę o wznowienie sporządza sędzia, prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem oraz w przypadku prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka (art. 175 § 2 p.p.s.a.). Zatem skarga o wznowienie postępowania powinna być sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika, pod rygorem jej odrzucenia (art. 178 tej ustawy). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że niedopełnienie tego obowiązku jest brakiem nieusuwalnym skargi o wznowienie postępowania, który powoduje jej odrzucenie na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w związku z art. 193 i art. 276 p.p.s.a. (por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2015, s. 1121, Teza 6 do art. 276 i powołane tam orzecznictwo). W niniejszej sprawie skarga o wznowienie postępowania została sporządzona osobiście przez skarżącą. Nie spełnia ona zatem kryterium określonego w art. 175 p.p.s.a., bowiem nie została sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika, a skarżąca nie wykazała, że należy do kręgu podmiotów wymienionych w art. 175 § 2 p.p.s.a.
Poza tym przyszło zważyć, że zgodnie z art. 270 p.p.s.a. w przypadkach przewidzianych w dziale VII tej ustawy, dotyczącym wznowienia postępowania, można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. Podkreślić przy tym należy, że przepis ten dotyczy prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie sądowoadministracyjnej w rozumieniu art. 1 i art. 134 § 1 p.p.s.a. Chodzi zatem o orzeczenie końcowe, mające znamiona "zamykającego", czyli załatwiającego sprawę. Nie można przyjąć, że przepis art. 270 p.p.s.a. statuuje możliwość wznowienia także postępowania incydentalnego - wpadkowego, tj. choćby prawomocnego, postanowienia niekończącego postępowania w sprawie sądowoadministracyjnej, a taka sytuacja ma obecnie miejsce. Ten pogląd jest oczywisty i powszechny w doktrynie oraz judykaturze (por. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 31 maja 2010 r., sygn. akt III SA/Kr 357/10, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt I OZ 1560/06, publ. CBOSA oraz A. Kabat w: Komentarz do P.p.s.a., LEX). Ma on oparcie w jednoznacznym brzmieniu przywołanego przepisu. Do wzruszenia prawomocnego postanowienia niekończącego postępowania w sprawie sądowoadministracyjnej w tym trybie musiałaby istnieć samodzielna podstawa ustawowa. Tymczasem jedyną podstawą w tym obszarze jest art. 165 p.p.s.a., według którego prawomocne postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy. Jednakże chodzi tu, po pierwsze, o zmianę podstawy faktycznej wydanego rozstrzygnięcia, po drugie, możliwość ta istnieje tylko w toku postępowania w sprawie sądowoadministacyjnej, a więc dopóty, dopóki nie zostanie ona prawomocnie zakończona. Nie jest to podstawa wznowieniowa. Prowadzi to do konkluzji, iż w przepisach p.p.s.a. dotyczących wznowienia postępowania brak jest podstawy prawnej do wzruszenia w trybie wznowienia postępowania postanowienia niekończącego postępowania w sprawie. Z punktu widzenia regulacji art. 270 p.p.s.a. skarga o wznowienie postępowania nie obejmuje zatem orzeczeń wpadkowych (incydentalnych), czyli takich, które nie kończą postępowania w sprawie, a do takiej właśnie kategorii rozstrzygnięć zaliczane jest postanowienie w przedmiocie prawa pomocy, którego dotyczy skarga o wznowienie.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na mocy przytoczonych przepisów i art. 280 § 1 w związku z art. 270 oraz art. 175 § 1 i art. 178 w związku z art. 276 p.p.s.a., postanowił jak w sentencji.
-----------------------
4