Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Hanna Rybińska, po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2004r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia Z. K. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 31 maja 2004r. sygn. akt I SA/Ka 1990/02 w sprawie ze skargi Z. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. Nr [...] w przedmiocie Wartości celnej towaru p o s t a n a w i a - oddalić zażalenie - U Z A S A D N I E N I E Postanowieniem z dnia 31 maja 2004r. w sprawie I SA/Ka 1990/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, Z. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. nr [...] w przedmiocie wartości celnej towaru. W uzasadnieniu powyższego postanowienia ustalono, że postanowieniem z dnia 18 października 2002r. Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach odrzucił skargę Z. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. jako wniesioną po terminie. Zarządzeniem z dnia 20 grudnia 2002r. nakazano zwrot opłaty sądowej. Zarówno odpis postanowienia jak i opłatę wysłano na adres kancelarii pełnomocnika skarżącego - adwokata Sobczaka i pod tym adresem doręczono. W dniu 11 maja 2002r. Z. K. złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Sąd rozpoznając ten wniosek przyjął, że nie jest on spóźniony i rozpoznał go merytorycznie. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdził, że błędnie skarżący twierdził, że odwołał pełnomocnictwo adwokatowi Sobczakowi w dniu 6 sierpnia 2002r., podczas gdy w tej dacie zostało dopiero udzielone. Zdaniem sądu orzekającego, skarżący nie wykazał, w myśl art. 87 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, aby uchybienie terminu do wniesienia skargi było spowodowane okolicznościami niezawinionymi przez stronę skarżącą. Za takie okoliczności nie można uznać: brak wiedzy samego skarżącego o wydaniu przez sąd postanowienia o odrzuceniu skargi, czy jego przekonanie, że skarga została wniesiona prawidłowo i z zachowaniem terminu, i wreszcie - zaniedbanie pełnomocnika, który nie poinformował go o niepomyślnym zakończeniu postępowania. Zdaniem Sądu orzekającego, żadna z tych okoliczności nie może stanowić podstawy do przywrócenia Z. K. terminu do wniesienia skargi. Powołując się na poglądy doktryny i judykatury sąd stwierdził, że niezawinione uchybienie terminu ma miejsce wówczas, gdy nawet przy dołożeniu najwyższej staranności strona nie mogła w terminie dopełnić czynności procesowej. Przeszkody te muszą mieć charakter zewnętrzny i obiektywny, a brak winy w uchybieniu terminu można przyjąć tylko wtedy, gdy strona nie mogła przeszkody usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przy ustalaniu winy strony reprezentowanej przez pełnomocnika, w szczególności za prawidłowy należy uznać utrwalony pogląd, że działania pełnomocnika oraz zaniedbania osób, którymi on się posługuje, obciążają stronę, a zatem nie uwalniają one strony od winy w niezachowaniu terminu. Ewentualne nieprawidłowości w postępowaniu pełnomocnika są typowym przykładem takich zaniedbań, jednak wina w uchybieniu terminu przez pełnomocnika wywołuje negatywne skutki dla reprezentowanego. Skarżący Z. K. wnosząc w zażaleniu o zmianę powyższego postanowienia jednocześnie wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Stwierdził, że data którą podał - odwołania pełnomocnictwa - wyniknęła z błędu, co jednak nie miało znaczenia dla niniejszej sprawy. Zgodnie z treścią art. 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - sąd ma obowiązek badania winy strony, czyli skarżącego, a nie jego pełnomocnika. W związku z powyższym błędne jest przypisanie zaniedbania pełnomocnika - stronie. Skarżący wywodzi, że zlecił prowadzenie sprawy zawodowemu prawnikowi, który będąc osobą zaufania publicznego dawał gwarancję rzetelnego i zgodnego z prawem reprezentowania jego interesów. Uzyskał od niego zapewnienie, że skarga została wysłana w przepisanym terminie. O fakcie błędnego zaadresowania skargi skarżący dowiedział się dopiero z rozmowy telefonicznej z sekretariatem Naczelnego Sądu Administracyjnego, bowiem jego pełnomocnik nie poinformował go o odrzuceniu skargi. Zdaniem skarżącego, jego zachowanie było nadzwyczaj staranne w celu dopełnienia czynności procesowej, a uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn które nie są przez niego zawinione. Odrzucenie skargi oraz odmowa przywrócenia terminu do jej wniesienia, zdaniem skarżącego, narusza jego prawa, bowiem w konsekwencji pozbawia go prawa do sądu. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, że: ustawodawca, ustanawiając w art. 85 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zasadę, że czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna, w art. 86 i następnych przewidział możliwość przywrócenia uchybionego terminu. Określił jednocześnie przesłanki, których istnienie pozwala na przywrócenie terminu oraz przesłanki, istnienie których czyni przywrócenie terminu niedopuszczalnym. Omawiana ustawa stanowi, że winny być spełnione dwie podstawowe przesłanki, które muszą występować by wniosek o przywrócenie terminu mógł być uwzględniony. Są to: brak winy strony w uchybieniu terminu oraz powstanie ujemnych dla strony skutków procesowych. Stroną w rozumieniu art. 86 jest nie tylko skarżący ale może być również jego pełnomocnik procesowy. Niezachowanie terminu przez pełnomocnika procesowego jest traktowane jako zaniedbanie samej strony. Strona zastępowana przez pełnomocnika procesowego nie może skutecznie twierdzić, iż nie ponosi odpowiedzialności za zaniedbania tych osób. Instytucja dotycząca przywrócenia terminu jest podobnie uregulowana w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jak i kodeksie postępowania cywilnego (art. 168 - 172) oraz w kodeksie postępowania administracyjnego (art. 58 - 59). W każdym z tych aktów prawnych tak jest interpretowana rola pełnomocnika procesowego, którego brak staranności obciąża w rezultacie stronę i wywołuje negatywne skutki dla reprezentowanego. Dlatego sąd orzekający zasadnie stwierdził, że w sprawie niniejszej nie można uznać, że brak winy w uchybieniu terminu uzasadnia przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Podnieść należy, że nawet przy istnieniu przesłanek uzasadniających pozytywne rozstrzygnięcie, zgodnie z art. 87 § 5 cytowanej ustawy po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wyjątkowych. W ustalonym stanie faktycznym, należy zgodzić się ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że brak jest przesłanki uzasadniającej przywrócenie terminu, tj. wykazanie braku winy w jego uchybieniu. Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 197, art. 184 oraz art. 220 § 3 i § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zażalenie oddalił.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 16 lipca 2004r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
|Sędzia NSA |Hanna Rybińska | po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2004r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia Z. K.
od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 31 maja 2004r. sygn. akt I SA/Ka 1990/02 w sprawie ze skargi Z. K.
na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. Nr [...] w przedmiocie Wartości celnej towaru p o s t a n a w i a
- oddalić zażalenie -
U Z A S A D N I E N I E
Postanowieniem z dnia 31 maja 2004r. w sprawie I SA/Ka 1990/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, Z. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. nr [...] w przedmiocie wartości celnej towaru.
W uzasadnieniu powyższego postanowienia ustalono, że postanowieniem z dnia 18 października 2002r. Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach odrzucił skargę Z. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Cieszynie z dnia 2 lipca 2002r. jako wniesioną po terminie. Zarządzeniem z dnia 20 grudnia 2002r. nakazano zwrot opłaty sądowej. Zarówno odpis postanowienia jak i opłatę wysłano na adres kancelarii pełnomocnika skarżącego - adwokata Sobczaka i pod tym adresem doręczono.
W dniu 11 maja 2002r. Z. K. złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi.
Sąd rozpoznając ten wniosek przyjął, że nie jest on spóźniony i rozpoznał go merytorycznie. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdził, że błędnie skarżący twierdził, że odwołał pełnomocnictwo adwokatowi S. w dniu 6 sierpnia 2002r., podczas gdy w tej dacie zostało dopiero udzielone.
Zdaniem sądu orzekającego, skarżący nie wykazał, w myśl art. 87 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, aby uchybienie terminu do wniesienia skargi było spowodowane okolicznościami niezawinionymi przez stronę skarżącą. Za takie okoliczności nie można uznać: brak wiedzy samego skarżącego o wydaniu przez sąd postanowienia o odrzuceniu skargi, czy jego przekonanie, że skarga została wniesiona prawidłowo i z zachowaniem terminu, i wreszcie - zaniedbanie pełnomocnika, który nie poinformował go o niepomyślnym zakończeniu postępowania. Zdaniem Sądu orzekającego, żadna z tych okoliczności nie może stanowić podstawy do przywrócenia Z. K. terminu do wniesienia skargi. Powołując się na poglądy doktryny i judykatury sąd stwierdził, że niezawinione uchybienie terminu ma miejsce wówczas, gdy nawet przy dołożeniu najwyższej staranności strona nie mogła w terminie dopełnić czynności procesowej. Przeszkody te muszą mieć charakter zewnętrzny i obiektywny, a brak winy w uchybieniu terminu można przyjąć tylko wtedy, gdy strona nie mogła przeszkody usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przy ustalaniu winy strony reprezentowanej przez pełnomocnika, w szczególności za prawidłowy należy uznać utrwalony pogląd, że działania pełnomocnika oraz zaniedbania osób, którymi on się posługuje, obciążają stronę, a zatem nie uwalniają one strony od winy w niezachowaniu terminu. Ewentualne nieprawidłowości w postępowaniu pełnomocnika są typowym przykładem takich zaniedbań, jednak wina w uchybieniu terminu przez pełnomocnika wywołuje negatywne skutki dla reprezentowanego.