Wywłaszczanie nieruchomości, Administracyjne postępowanie
Uzasadnienie strona 11/12

Z uzasadnienia wniosku wynika, że likwidacja majątku po PZPR - zdaniem wnioskodawców - poddana została przez przepis art. 6 kwestionowanej ustawy arbitralnemu uznaniu likwidatora, do zadań którego należy "ustalenie, zabezpieczenie oraz określenie wartości majątku, który przeszedł na rzecz Skarbu Państwa". Oznacza to - zdaniem wnioskodawców - pozbawienie zainteresowanych podmiotów środków prawnych, przy pomocy których mogliby oni chronić swoje interesy. W związku z zarzutem naruszenia zasady prawa do sądu we wniosku wskazany został art. 6 przedmiotowej ustawy. Wnioskodawcy natomiast nie powołali ani art. 3 ustawy, ani zarządzenia Ministra Szefa Urzędu Rady Ministrów z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie powołania likwidatora mienia byłej PZPR /M.P. nr 11 poz. 79/ jako aktu wykonawczego. Jednakże Trybunał Konstytucyjny, rozważając zarzut naruszenia zasady prawa do sądu, uznał za konieczne rozpatrzyć również i te przepisy, a także art. 4 ustawy. Bezpośrednio z treści powołanych przepisów kwestionowanej ustawy wynikają następujące wnioski: realizację interesów Skarbu Państwa związanych z przejęciem mienia byłej PZPR powierzają one terenowym organom rządowej administracji ogólnej oraz tzw. likwidatorowi. Te pierwsze obowiązane są do przejęcia przedmiotów określonych w art. 1 ust. 1 ustawy. Przejęciu powinno towarzyszyć sporządzenie protokołu, który stanowi podstawę do wpisu własności nieruchomości do ksiąg wieczystych /art. 3 ustawy/. Likwidator w myśl art. 6 ust. 2 ustawy jest reprezentantem Skarbu Państwa. Do zadań jego należy ustalenie, zabezpieczenie oraz określenie wartości majątku, który przeszedł na rzecz Skarbu Państwa na podstawie przedmiotowej ustawy. Bliżej zakres tych zadań likwidatora określają przepisy wspomnianego wyżej zarządzenia, które po powtórzeniu w par. 1 ust. 2 treści ogólnego przepisu zawartego w art. 6 ust. 3 przedmiotowej ustawy określającego zadania likwidatora zaliczają następnie do nich w par. 1 ust. 2 pkt 1, 2, 3 i par. 3:

a) wszczynanie i prowadzenie w imieniu Skarbu Państwa postępowania sądowego i administracyjnego w celu odzyskania majątku przekazanego osobom trzecim po dniu 24 sierpnia 1989 r.,

b) ocenę roszczeń osób trzecich do nieruchomości, ruchomości i środków finansowych przechodzących na rzecz Skarbu Państwa, współdziałając przy tym z terenowymi organami rządowej administracji ogólnej i właściwymi bankami,

c) opracowanie sprawozdania z postępowania likwidacyjnego,

d) sporządzenie planu finansowego likwidacji i planu zaspokojenia przez Skarb Państwa zobowiązań obciążających likwidatora lub ruchomości objęte art. 1 ust. 1 przedmiotowej ustawy,

e) opracowanie planu organizacji i obsady biura likwidatora.

Zarówno przepis art. 6 ustawy, jak i wspomnianego zarządzenia posługują się terminami "likwidator mienia", "postępowanie likwidacyjne", "likwidacja". Są to sformułowania mylące. W polskim prawie przez likwidatora rozumie się z reguły osobę, która w procesie likwidacji ma zadanie zakończenia spraw majątkowych określonej organizacji, ściągnięcia przysługujących jej wierzytelności, spłacenia długów i przekazanie pozostałego majątku albo określonym podmiotom, albo przeznaczenia go na określony cel /tak np. stanowią przepisy kodeksu handlowego czy prawa o stowarzyszeniach/. Zadania podmiotu zwanego "likwidatorem" w przedmiotowej ustawie i zarządzeniu są znacznie bardziej ograniczone. Obowiązywany on jest dokonać pewnych czynności faktycznych i prawnych zarówno pro foro interno, jak i pro foro externo związanych z ochroną interesów Skarbu Państwa w odniesieniu tylko do tej części majątku byłej PZPR, która na mocy przedmiotowej ustawy przechodzi na rzecz Skarbu Państwa.

Strona 11/12