Przepis art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74/ jest niezgodny z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
(...) art. 7 Konstytucji stanowi właściwy punkt odniesienia do kontroli konstytucyjności art. 58 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości a to dlatego, że zawarte w nim postanowienia stanowią podstawę ochrony praw obywateli w przedmiocie ochrony własności (...). Ustanowił on /art. 7/ konstytucyjną, a więc w naszym systemie prawnym nadrzędną ochronę własności, co w analizowanej kwestii wyraża się w postanowieniu dopuszczającym wywłaszczenie na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem, które w państwie prawnym należy rozumieć jako odszkodowanie nie krzywdzące obywateli, a więc odszkodowanie ekwiwalentne to jest dające wywłaszczonemu możliwość odtworzenia rzeczy przejętej przez państwo.
(...) art. 58 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości nie dotyczy wysokości odszkodowania, lecz trybu jego wypłacania. Tryb ten jest (...) wadliwy. Wadliwość tę stanowi rozłożenie wypłaty odszkodowania na raty (...) które byłoby dopuszczalne, gdyby następowało za zgodą wywłaszczonego właściciela. Natomiast narzucenie mu decyzją administracyjną takiego sposobu wypłaty odszkodowania narusza w istotny sposób jego interes jako wywłaszczonego właściciela (...) pozbawiając go możliwości jednorazowej znaczącej inwestycji, która mogłaby zrekompensować mu wywłaszczoną nieruchomość (...)
Niekorzystny dla wywłaszczonego sposób ratalnej spłaty odszkodowania pogłębia okoliczność, że jeżeli zgodnie z przepisem art. 58 ust. 2 powoływanej ustawy wypłatę odszkodowania rozłoży mu na raty, to zgodnie z par. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1985 r. przyjęto, że odszkodowanie wypłacone w ratach rocznych podlega oprocentowaniu zaledwie w wysokości 6 procent w stosunku rocznym (...). Ta sytuacja (...) powoduje przy braku systemu rewaloryzacyjnego, naruszenia zasady ekwiwalentności, a więc i zasady słusznego odszkodowania zawartej w art. 7 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny (...) uznał, że konstytucyjna zasada ochrony własności w powiązaniu z konstytucyjną zasadą słusznego odszkodowania w wypadku wywłaszczonej nieruchomości czyli powinno być równoważne gospodarczo wartości wywłaszczonej nieruchomości (...). Odszkodowanie nie może być w żaden sposób uszczuplone, i to nie tylko w drodze sposobu obliczania odszkodowania, lecz i trybu jego wypłacania (...). W warunkach państwa gwarantującego swobodę działalności gospodarczej, a więc przyjmującego swobodę działalności gospodarczej, pojęcie słusznego odszkodowania sprawdza się (...) do kategorii ekonomicznych. W warunkach natomiast demokratycznego państwa prawnego, ujmowanie słusznego odszkodowania w kategoriach prawnych sprawdza się do zasady ekwiwalentności tzn. w przypadku wywłaszczenia do stworzenia wywłaszczonemu właścicielowi możliwości odtworzenia rzeczy przejętej przez państwo.