Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Leszek Kobylski, Sędziowie Sędzia WSA Artur Kot, Sędzia WSA Justyna Mazur (sprawozdawca), Protokolant Specjalista Ilona Obara, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi B. S. i K. S. na decyzję Ministra Finansów z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie umorzenia opłaty legalizacyjnej 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3) zasądza od Ministra Finansów solidarnie na rzecz skarżących B. S. i K. S. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Minister Finansów (dalej także: "organ odwoławczy") decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r. znak [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) (dalej: "k.p.a.") po rozpatrzeniu odwołania B. i K. małżonków S. (dalej także: "skarżący") od decyzji Wojewody M. (dalej także: "organ I instancji") nr [...] z dnia [...] lutego 2013 r. znak: [...], w przedmiocie ulgi w spłacie opłaty legalizacyjnej, ustalonej postanowieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. znak: [...] w wysokości [...] zł - uchylił zaskarżoną decyzję oraz umorzył postępowanie pierwszej instancji.
Powyższe decyzje zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. w postępowaniu administracyjnym w sprawie rozbudowy budynku mieszkalnego na działce o nr ew. gruntu [...] w S. gm. M., postanowieniem nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. znak:[...], nałożył na B. i K. małżonków S. opłatę legalizacyjną w kwocie [...] zł. Postanowienie to jest prawomocne. W dniu [...] października 2012 r. do Wojewody M. o wpłynął wniosek B. S. o umorzenie opłaty legalizacyjnej uzasadniony trudną sytuacją materialną rodziny. Po ustaleniu sytuacji rodzinnej i majątkowej skarżących organ I instancji podniósł, iż podstawą prawną wniosku o udzielenie ulgi jest art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) (dalej: "Ordynacja podatkowa"), do której odsyła art. 59g ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. -Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) (dalej: "Prawo budowlane"), a także przepisy k.p.a. Organ I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej "organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatą prolongacyjną". Podniósł jednocześnie, iż przesłanka "ważnego interesu podatnika" lub "interesu publicznego", warunkująca zastosowanie ulgi powinna być rozważana z punktu widzenia charakteru przyznawanych ulg. Odnosząc się do sposobu rozumienia pojęć ważnego interesu podatnika i interesu publicznego organ I instancji podniósł, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki uzasadniające częściowe umorzenie opłaty legalizacyjnej. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające pozwoliło na ustalenie, że B. i K. małżonkowie S. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe wraz z dwoma synami J. i M., utrzymując się jednocześnie z gospodarstwa rolnego oraz wynagrodzenia K. S. w kwocie [...] zł oraz z zasiłku rodzinnego w kwocie [...] zł, ponosząc wydatki miesięczne w kwocie [...] zł. Do wydatków doliczono wydatki roczne w kwocie [...]zł (po podzieleniu na 12 miesięcy koszt miesięczny wynosi [...] zł) oraz wydatki na opał na zimę, a także wydatki miesięczne na żywność, środki czystości, odzież, leki i paliwo. Do miesięcznych dochodów doliczono dochód z gospodarstwa rolnego, który ustalono na kwotę [...] zł ([...]ha x [...] zł), tj. [...] zł miesięcznie. Tym samym, ustalono, iż uwzględniając koszty ponoszone miesięcznie i rocznie w ujęciu miesięcznym wynoszące [...] zł, podczas gdy dochody miesięczne kształtują się w wysokości [...] zł, na pozostałe wydatki tj. żywność, środki czystości, odzież i leki oraz paliwo, pozostaje wnioskodawcom kwota [...] zł. Z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego K. S. uzyskał wsparcie finansowe w postaci dopłat - w 2011 r. otrzymał dopłaty w łącznej wysokości [...] zł tj. [...]zł miesięcznie; w 2010 r. otrzymał dopłaty w wysokości [...] zł tj. [...]zł miesięcznie; natomiast w 2009 r. dopłaty wynosiły łącznie - [...] zł tj. [...]zł miesięcznie. Organ I instancji uznał, iż skarżący wykazali, że ze względu na sytuację finansową oraz stan zdrowia K. S. nie są w stanie uregulować opłaty legalizacyjnej w całości, ponieważ wysokość zobowiązania zdecydowanie przekracza ich obecne możliwości płatnicze, ponadto wysokość ustalonej opłaty legalizacyjnej znacznie przewyższa także ich roczny dochód. Podkreślono, że to swoimi decyzjami i działaniami B. i K. małżonkowie S. doprowadzili do naruszenia prawa budowlanego i w związku z tym nałożenia opłaty legalizacyjnej, zaś każdy dbając o swój interes winien podejmować decyzje w sposób przemyślany i zgodny z prawem. Organ I instancji podniósł, iż sytuacja materialna, w jakiej znaleźli się skarżący, nie jest sytuacją wyjątkową czy nadzwyczajną, a trudna sytuacja materialna i borykanie się z problemami finansowymi jest udziałem wielu polskich rodzin. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, odnosząc się do przesłanki ważnego interesu strony Wojewoda M. stwierdził, iż trudna sytuacja materialna nie stanowi wystarczających okoliczności faktycznych do umorzenia w całości nałożonej opłaty legalizacyjnej lecz w części. Uznano jednocześnie, iż w przedmiotowej sprawie występują także przesłanki ważnego interesu publicznego, ponieważ zapłata w całości opłaty legalizacyjnej wraz z należnymi odsetkami za zwłokę doprowadzi do skutków z punktu widzenia zbiorowości niekorzystnych, których nie zbilansują uzyskane w ten sposób korzyści. W oparciu o powyższe organ I instancji decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2013 r. umorzył w części opłatę legalizacyjną w wysokości [...] zł nałożoną postanowieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. znak:[...], z tytułu rozbudowy budynku mieszkalnego na działce o nr ew. gruntów [...] w m. S. gm. M., tj. umorzył kwotę [...] zł w tym: [...] zł tytułem należności głównej oraz [...] zł tytułem odsetek za zwłokę jak dla zaległości podatkowych (w takiej części, w jakiej została umorzona należność główna). Do spłaty pozostała kwota [...] zł wraz z odsetkami za zwłokę jak dla zaległości podatkowych.