Wykładni nieostrego sformułowania "uzasadniona konieczność" zmiany warunków (miejsca) zamieszkania, użytego przez ustawodawcę w art. 16 ust.7 u.p.s.d., należy każdorazowo dokonywać przez pryzmat konstytucyjnej zasady działania dla dobra rodziny, wyrażonej w przepisach art. 18, art. 47 i art. 71 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Kot /sprawozdawca/, Sędziowie Sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda, Sędzia WSA Cezary Kosterna, Protokolant starszy sekretarz sądowy Aleksandra Borkowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2011 r. sprawy ze skargi K. P.-R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania w podatku od spadków i darowizn 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego W. [...] z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...]; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku.
1.1. Zaskarżoną decyzją z [...] sierpnia 2010 r., po rozpatrzeniu odwołania K. P. - R. (dalej: "skarżąca"), Dyrektor Izby Skarbowej w W. (dalej: "organ odwoławczy" lub "Dyrektor IS") utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego W. T. (dalej: "organ I instancji" lub "Naczelnik US") z [...] kwietnia 2010 r. Przedmiotem decyzji było ustalenie skarżącej i M.P. (matka skarżącej, dalej: "darczyńca") zobowiązania w kwocie [...] zł z tytułu podatku od spadków i darowizn. Jako podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia organy wskazały między innymi art. 16 ust. 7 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.; dalej: "u.p.s.d.").
1.2. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Dyrektor IS przedstawił przebieg postępowania w sprawie oraz ustalony przez organ I instancji stan faktyczny. Wyjaśnił, że M. P. przekazała skarżącej (córce) tytułem darowizny udział (1/2 części) w prawie własności nieruchomości (lokal mieszkalny o powierzchni [...] m2, znajdujący się w budynku położonym w W. w dzielnicy B.). Z akt sprawy wynika, tj. z umowy sprzedaży i umowy darowizny sporządzonej w formie aktu notarialnego [...] listopada 2006 r., że ojciec skarżącej (R. P.) przekazał jej w drodze darowizny tej samej wielkości udział (1/2 części) w przedmiotowej nieruchomości. Z uwagi na oświadczenie skarżącej, iż spełnia warunki umożliwiające skorzystanie z ulgi wynikającej z art. 16 u.p.s.d., notariusz jako płatnik nie pobrał podatku od darowizny. Następnie, pismem z [...] stycznia 2010 r. skarżąca zawiadomiła organ I instancji o sprzedaży przedmiotowej nieruchomości i zakupie udziału (1/2 części) w nieruchomości położonej w R.. Sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze darowizny skarżąca dokonała [...] czerwca 2009 r., gdyż istotnej zmianie uległa jej sytuacja osobista z uwagi na zawarty związek małżeński oraz planowaną zmianę miejsca zamieszkania. Skarżąca postanowiła zamieszkać wspólnie z mężem w R.. Oświadczyła nadto, że środki finansowe ze sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze darowizny przeznaczyła na zakup udziałów (1/2 części) w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym w stanie surowym i sfinansowanie wydatków związanych z jego wykończeniem. Skarżąca zobowiązała się przy tym mieszkać w tym budynku przez najbliższych kilkadziesiąt lat. Wystąpiła zatem do Naczelnika US o zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku. Wskazane okoliczności spowodowały zdaniem skarżącej konieczność sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze darowizny, przed upływem terminu przewidzianego w art. 16 ust. 2 pkt 5 u.p.s.d. (5 lat).
1.3. Naczelnik US, po wszczęciu postępowań podatkowych, dwiema decyzjami z [...] kwietnia 2010 r. ustalił skarżącej i jej matce, a także skarżącej i jej ojcu, zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn (solidarnie po [...] zł w obu decyzjach). Uzasadniając rozstrzygnięcia stwierdził, że wskazane przez skarżącą okoliczności (zawarcie związku małżeńskiego i zamieszkanie z mężem w R.) nie mają charakteru wyjątkowego, a sprzedaż nieruchomości nabytej w drodze darowizny nastąpiła w wyniku zwykłej potrzeby zmiany warunków mieszkaniowych. Zdaniem organu I instancji, użyte w art. 16 ust. 7 u.p.s.d. sformułowanie "uzasadniona konieczność" oznacza nieodzowność, przymus, coś nieuchronnego. Czyli konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła, nieoczekiwana sytuacja życiowa, w jakiej znalazł się podatnik. Skarżąca utraciła zatem w ocenie organu I instancji prawo do ulgi podatkowej.