Sprawa ze skargi na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Włodzimierz Kowalczyk (spr.), , , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 marca 2022 r. sprawy ze skargi Gminy Miasta [...] na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] grudnia 2021 r. znak [...] w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. zasądza od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rzecz Gminy Miasta [...] kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Inne orzeczenia o symbolu:
6361 Rejestr  zabytków
Inne orzeczenia sądu:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Inne orzeczenia ze skargą na:
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Uzasadnienie strona 1/10

Zaskarżona decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez Miasto [...], reprezentowane przez Burmistrza, od decyzji nr [...] [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z [...].08.2021 r., wpisującej do rejestru zabytków województwa [...] Aleję [...], położoną w P., na terenie działek ew. nr [...], [...] obręb [...] oraz nr [...] obręb [...], jako formę zaprojektowanej zieleni znajdującą się na terenie ww. nieruchomości, w granicach oznaczonych na załączniku graficznym - działając na podstawie art. 9 ust. 1, art. 89 pkt 1 i art. 93 ust. 1 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (j.t. Dz. U. 2021, 710 ze zm.), dalej: u.o.z., oraz art. 17 pkt 2, art. 127 § 2 i art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. 2021,735 ze zm.), dalej: k.p.a., - uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że jak wynika z akt sprawy, w związku z wniesieniem wniosku przez Stowarzyszenie [...], [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków, w trybie art. 31 § 2 k.p.a. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wpisu do rejestru zabytków: "Alei [...] położonej w P., na terenie działek ewidencyjnych nr [...],[...] obręb [...] oraz nr [...] obręb [...], powiat [...]". Do powyższego postępowania na prawach strony zostały dopuszczone liczne organizacje społeczne

W toku omawianego postępowania [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków w dniu 16.06.2020 r. przeprowadził oględziny Alei [...] w P., a z czynności tej sporządził protokół dołączając do niego materiał zdjęciowy.

Decyzją nr [...] z [...].08.2021 r. [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków województwa mazowieckiego Aleję [...], położoną w P., na terenie działek ew. nr [...], [...] obręb [...] oraz nr [...] obręb [...]. W sentencji orzeczenia tej decyzji organ konserwatorski uściślił, że wpisem objął aleję, jako formę zaprojektowanej zieleni znajdującą się na terenie ww. nieruchomości, w granicach oznaczonych na załączniku graficznym kolorem czerwonym. Na załączniku graficznym, stanowiącym integralną część ww. decyzji, oznaczono obszar odpowiadający przebiegowi ul. [...], jednocześnie opisując go legendzie: .Aleja [...] wpisana do rejestru zabytków nieruchomych".

W treści uzasadnienia ww. decyzji [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wskazał, że przedmiotowa Aleja [...] znajduje się na terenie układu urbanistycznego miasta-ogrodu P., wpisanego do rejestru zabytków wraz z zabudową i zielenią, decyzją Konserwatora Zabytków [...] z [...].10.1981 r., pod numerem [...]. Aleja ta została też uznana za pomnik przyrody orzeczeniem nr [...] Kierownika Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...] z [...].05.1963 r. Powołując się na materiał dowodowy, organ konserwatorski omówił początki i rozwój układu przestrzennego miasta-ogrodu P., podkreślając, że Aleja [...] stanowi jeden z najstarszych ciągów komunikacyjnych tej miejscowości, jako dawny trakt do folwarku [...] (własność rodziny [...]), a nasadzenia wzdłuż ww. alei dokonane zostały na przełomie XIX i XX w. Ideę utworzenia tej alei organ przypisał J. L.. Odwołując się do parcelacji i koncepcji utworzenia miasta-ogrodu według planów A. J. w 1925 r., [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków stwierdził, że w południowej części miasta układ ulic został dostosowany w znacznym stopniu do przebiegu wytyczonej wcześniej Alei [...]. Na ww. planie widoczny jest też trójrzędny układ drzew omawianej alei, która pomimo wyróżniającej ją szerokości stała się jednym w wielu ciągów komunikacyjnych centralnej części miejscowości. Organ podkreślił, że omawiana aleja zachowała się w historycznym przebiegu i szerokości, z niewielkimi modyfikacjami w zakresie lokalizacji ogrodzeń poszczególnych posesji i wtórnych podziałów geodezyjnych. W czasach powojennych południowy pas Alei został utwardzony, a następnie wyasfaltowany i przystosowany do ruchu pojazdów mechanicznych. Północny pas dotychczas nie został utwardzony i pełni funkcję ciągu pieszo-spacerowego oraz częściowo dojazdowego do sąsiednich posesji (podjazdy). Aleja [...] o długości ok. 500 m ma przebieg tożsamy z ul. [...], ciągnie się od ul. [...] do ulic [...] i [...]. Przy alei znajduje się zabudowa mieszkalna w otoczeniu ogrodowym oraz jeden pawilon handlowy. Aleja [...] zachowała swój trójrzędowy układ na całej długości. Środkowy szpaler został uzupełniony o roślinność niską (krzaki formowane w żywopłot). Dwie lipy od strony zachodniej alei znajdują się już w układzie ul. [...]. Wzdłuż osi środkowej zlokalizowane są betonowe slupy oświetleniowe i energetyczne. Według danych zawartych w ekspertyzie dendrologicznej z 2010 r. pierwotnie przedmiotowa aleja miała układ czterorzędowy (pojedyncze drzewa na działkach sąsiadujących z ww. obiektem). Obecnie Aleję [...] tworzy drzewostan liczący ok. 180 szt. lipy drobnolistnej o wysokości od ok. 10 do 30 m. Wiek większości drzew oceniany jest na ponad 100 lat. Pojedyncze egzemplarze starych drzew zostały wymienione na okazy młode, zwłaszcza we wschodniej części ulicy. Kondycja drzewostanu jest niezadowalająca. W wyniku kolizji z nawierzchnią drogową i chodnikami doszło do uszkodzeń pni i redukcji korzeni, zaś z powodu kolizji z linią energetyczną dokonano nadmiernego cięcia koron i ich deformacji. Na wysokości posesji nr [...] jedno drzewo jest złamane. [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków waloryzując przedmiotową Aleję [...] wskazał na jej dużą wartość artystyczną, ponieważ stanowi "imponujący zbiór pomnikowych lip drobnolistnych, posiada rzadki trójszpalerowy układ, stanowiąc pod tym względem unikat o dużych walorach kompozycyjnych". Historyczny drzewostan tworzy dwie malownicze aleje o dużej wartości widokowej, o charakterze rozległych wnętrz krajobrazowych zamkniętych sklepieniem koron drzew. Koncepcja obsadzonego szpalerowo traktu odwołuje się do idei miasta-ogrodu (powrót do natury, warunki higieny życia w otoczeniu przyrody). Aleja [...] należy do najbardziej reprezentacyjnych na terenie P., jest jednym z cenniejszych komponentów kompozycji przestrzennej południowo-wschodniej części miejscowości i kluczowym elementem w koncentrycznym układzie całego miasta ogrodu. Wartości historyczne ww. alei wynikają z okoliczności, iż jest ona jednym z najstarszych ciągów komunikacyjnych, obsadzonych drzewami, w P.. Stanowi relikt zagospodarowania sprzed powstania miasta-ogrodu i jest związana z pierwszym etapem parcelacji dawnych dóbr [...] i folwarku [...]. Przebieg Alei [...] jest dokumentem ciągłości osadniczej i planistycznej na terenie P., jednocześnie jest cennym elementem lokalnego krajobrazu kulturowego. [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków stwierdził, że przywołana powyżej argumentacja znajduje potwierdzenie w stanowiskach organizacji społecznych, w których wskazano na wartości zabytkowe ww. alei oraz jej związki z ideą miasta-ogrodu, literaturą i sztuką (Stowarzyszenie [...]), unikatowości jej trójszpalerowego układu (Stowarzyszenie [...]), jej wartość w skali "dziedzictwa i bogactwa narodowego" (Federacja [...]), społecznego i tożsamościowego wymiaru alei spacerowej (Stowarzyszenie [...]). Następnie w odniesieniu do uwag wniesionych do sprawy przez Miasto P., organ konserwatorski wyjaśnił przesłanki dopuszczenia organizacji społecznych do przedmiotowego postępowania wskazując, że "analiza nieformalnych motywów i powiązań [tych] podmiotów" leży poza zakresem oceny ich wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Choć treść wniosków organizacji społecznych w sporej części jest lakoniczna lub nie odnosi się bezpośredniego do przedmiotu postępowania, zebrane w sprawie dowody archiwalne i historyczne oraz oględziny obiektu potwierdzają istotną wartość artystyczną i historyczną Alei Lipowej. W ocenie organu w niniejszej sprawie nie zachodziła także konieczność uzupełnienia materiału dowodowego o dodatkowe ekspertyzy i opinie.

Strona 1/10
Inne orzeczenia o symbolu:
6361 Rejestr  zabytków
Inne orzeczenia sądu:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Inne orzeczenia ze skargą na:
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego