Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Urszula Wilk (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Sędzia WSA Danuta Szydłowska Protokolant ref. staż. Monika Piotrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca 2011 r. sprawy ze skargi A. S. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu wstępnego na aplikację radcowską oddala skargę
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] Minister Sprawiedliwości po rozpoznaniu odwołania A. S. od uchwały nr [...] z dnia [...] września 2010 r. Komisji Egzaminacyjnej nr [...] do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w [...] w sprawie ustalenia wyniku egzaminu wstępnego na aplikację radcowską - utrzymał zaskarżoną uchwałę w mocy.
W uzasadnieniu uchwały organ wyjaśnił, że wobec uzyskania przez A. S. 99 punktów z egzaminu wstępnego na aplikację radcowską, na podstawie art. 339 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 10 poz. 65 ze zm.) - uchwałą z dnia [...] września 2010 r. nr [...] Komisja Egzaminacyjna nr [...] do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w [...] ustaliła negatywny wynik egzaminu wstępnego na aplikację radcowską A. S..
W odwołaniu skarżący wniósł o uchylenie w całości uchwały i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Komisję Kwalifikacyjną, stwierdzenie wadliwości pytań nr 2, 3, 68, 91 i 94 oraz uwzględnienie przy ponownym sprawdzaniu jego testu odpowiedzi udzielonych na zakwestionowane pytania jako poprawnych. Skarżący wniósł także o wskazanie Komisji Kwalifikacyjnej z urzędu wszelkich innych pytań sformułowanych w sposób niezgodny z ustawą.
Minister Sprawiedliwości po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego, powołując się na art. 339 ust. 1, art. 339 ust. 3 oraz art. 33 ust. 2 ustawy o radcach prawnych ustalił, że egzamin, którego skarżący był uczestnikiem, przeprowadzony został w trybie zgodnym z wymogami ustawy o radcach prawnych oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie komisji egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej oraz przeprowadzania egzaminu wstępnego (Dz. U. Nr 91, poz. 749). Organ odwoławczy stwierdził również, że wszystkie pytania testowe zostały sformułowane jednoznacznie, a wśród propozycji odpowiedzi była wyłącznie jedna poprawna odpowiedź, oparta na przepisach prawa obowiązujących w dniu przeprowadzenia egzaminu. Powyższe zdaniem organu oznacza, że test egzaminacyjny, w oparciu o który przeprowadzony był egzamin, odpowiadał kryteriom, o których mowa w art. 339 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
Organ odwoławczy, po ponownym sprawdzeniu karty odpowiedzi, ustalił za organem I instancji, że A. S. udzielił prawidłowych odpowiedzi na 99 pytań. Jak podniósł organ, ustawa o radcach prawnych w art. 339 ust. 3 jednoznacznie zaś przesądza, że pozytywny wynik uzyskuje kandydat, który otrzymał z testu co najmniej 100 punktów. Odnosząc się zaś do zakwestionowanych przez skarżącego pytań o numerach 2, 3, 68, 91 i 94 organ odwoławczy stwierdził co następuje:
Istota pytania nr 2 polegała na tym, aby spośród opisanych przypadków wskazać ten, w którym zastosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary jest obligatoryjne. Jedyną prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie była odpowiedź "A" wynikająca z treści art. 57a § 1 k.k., gdzie wprost mówi się o "skazaniu za występek o charakterze chuligańskim" i niezasadne są sugestie skarżącego o konieczności posiadania "wiedzy pozakodeksowej". Ponadto, odnosząc się do użytego przez skarżącego argumentu, że definicja pojęcia "nadzwyczajne obostrzenie kary" wynika z "dorobku doktryny i judykatury", a nie z Kodeksu karnego - organ stwierdził, że jest to jedna z najistotniejszych instytucji tego Kodeksu i wprost jest o niej mowa w § 1 i § 2 art. 38 oraz w art. 57, czyli w jednostce redakcyjnej bezpośrednio poprzedzającej art. 57a § 1, na którym oparto kwestionowane pytanie. Jak podniósł organ, skarżący, jako absolwent wydziału prawa, przystępując do egzaminu wstępnego na aplikację radcowską, winien posiadać wiedzę na temat instytucji nadzwyczajnego (obligatoryjnego) obostrzenia kary i to tym bardziej, że pytanie dotyczyło jednej z najbardziej znanych regulacji, która objęta jest tym pojęciem. Zdaniem organu nie można zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, że zawarta w art. 57a § 1 k.k. regulacja na nowo rozbudziła, istniejące na gruncie poprzedniego kodeksu karnego, kontrowersje czy jest to osobna instytucja kodeksu karnego czy też "szczególny rodzaj nadzwyczajnego obostrzenia kary". Spór w ww. wskazanej kwestii (choć ewidentnie dominował drugi z poglądów) istniał na tle nieobowiązującego już Kodeksu karnego z 1969 r., a konkretnie dotyczył art. 59 tego Kodeksu. Od momentu wejścia w życie art. 57a § 1 obecnie obowiązującego Kodeksu karnego, zarówno w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie bezspornie przyjmuje się, że przepis ten przewiduje przypadek obligatoryjnego (nadzwyczajnego) obostrzenia kary. Takie stanowisko zawarte jest również w przywołanych przez skarżącego komentarzach, w tym zarówno w komentarzu prof. Andrzeja Marka, jak i "Komentarzu do Kodeksu Karnego" pod red. M. Mozgawy. Ostatni z przywołanych autorów za problematyczne uznaje zaliczenie instytucji przewidzianej art. 57a k.k. do nadzwyczajnego wymiaru kary, ale przyznaje, że "za takim zaliczeniem przemawia umieszczenie tego przepisu po art. 57 k.k., traktującym o nadzwyczajnym wymiarze kary. Organ stwierdził również, że przywołane przez skarżącego rozważania z komentarza pod redakcją profesora Marka Mozgawy, nie dotyczą sensu stricto nadzwyczajnego obostrzenia kary, tylko tego czy regulacja z art. 57a została słusznie, czy też nie, zaliczona do nadzwyczajnego wymiaru kary. Kwestia ta pozostaje bez wpływu na prawidłowość odpowiedzi w przedmiotowym pytaniu. Rozważania te w żadnym razie nie mają bezpośredniego związku z pytaniem, jak również nie wpływają na prawidłową odpowiedź, bowiem w świetle obowiązujących przepisów i w przypadku stwierdzenia, że sprawca wyczerpał swoim zachowaniem znamiona występku chuligańskiego, sąd, zgodnie z art. 57a § 1 Kodeksu karnego ma obowiązek nadzwyczajnie zaostrzyć karę. Tego też dotyczyło pytanie. Reasumując, zdaniem organu zakwestionowane pytanie odpowiada w pełni kryteriom ustawowym, a udzielenie na nie odpowiedzi nie wymaga ani rozwiązania spornych zagadnień prawnych, ani przyjęcia któregoś z poglądów doktryny czy orzecznictwa. Treść pytania, jak i propozycje odpowiedzi, zredagowane są precyzyjnie i wynikają wprost z przepisów, a odpowiedź "A" wskazana w kluczu odpowiedzi jako prawidłowa, nie budzi zastrzeżeń ani wątpliwości. Skarżący natomiast zakreślił błędną odpowiedź "B", nie jest więc możliwe przyznanie za to pytanie punktu.