Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Czarnecki Sędzia WSA Andrzej Wieczorek (spr.) Protokolant ref. staż. Monika Piotrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 stycznia 2011 r. sprawy ze skargi M. S. na uchwałę Krajowej Rady Notarialnej z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie zgody na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia 1. uchyla zaskarżoną uchwałę oraz utrzymaną nią w mocy uchwałę z dnia [...] grudnia 2009 r.; 2. stwierdza, że uchylone uchwały nie podlegają wykonaniu.
Krajowa Rada Notarialna uchwałą z dnia [...] maja 2010 r. utrzymała w mocy uchwałę Rady Izby Notarialnej w [...] nr [...] z dnia [...] grudnia 2009 r. odmawiającą wyrażenia zgody na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia przez aplikanta notarialnego - M. S. na stanowisku specjalisty w Wydziale Nieruchomości Urzędu Wojewódzkiego. Do jej wydania doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Pismem z dnia [...] grudnia 2009 r. aplikant notarialny M. S. (dalej zwana skarżącą) złożyła do Rady Izby Notarialnej w [...] (dalej zwana Radą Izby) wniosek o wyrażenie zgody na kontynuowanie, po wpisaniu jej na listę aplikantów notarialnych, dotychczasowego zatrudnienia na stanowisku specjalisty w Wydziale Nieruchomości Urzędu Wojewódzkiego. Rada Izby przeprowadziła ze skarżącą rozmowę w celu uzyskania wyjaśnień co do charakteru jej dotychczasowego zatrudnienia oraz zapoznała się z przedstawionym przez skarżącą zakresem jej czynności na zajmowanym stanowisku, datowanym przez Urząd Wojewódzki na dzień [...] lipca 2009 r. Rada Izby, opierając się na zgromadzonym materiale stwierdziła, że wykonywane przez skarżącą czynności służbowe, w szczególności prowadzenie spraw związanych z nabywaniem przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego nieruchomości w celu budowy lub modernizacji dróg publicznych, przeszkadzają w pełnieniu obowiązków aplikanta notarialnego. W związku z powyższym Rada Izby, biorąc pod uwagę zakaz wynikający z przepisu art. 19 § 1 w związku z art. 78 ustawy - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm., dalej zwana Pon.), uchwałą z dnia [...] grudnia 2009 r. nie wyraziła zgody na dalsze zatrudnienie skarżącej na zajmowanym przez nią dotychczas stanowisku.
W odwołaniu od powyższej uchwały skarżąca podniosła, że wykonywanie obowiązków w ramach umowy o pracę zawartej z Urzędem Wojewódzkim, nie mają związku z handlem, przemysłem, pośrednictwem i doradztwem w interesach. Podkreśliła, że jeżeli chodzi o nabywanie nieruchomości pod drogi publiczne na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, to w tym zakresie jej rola ogranicza się do sporządzania decyzji nie mających charakteru konstytutywnego, a jedynie potwierdzających fakt zaistniały z mocy prawa i są to wyłącznie czynności administracyjne, które nie będą kolidowały z obowiązkami wynikającymi z odbywanej aplikacji. Dodała, że trudne warunki na rynku pracy oraz brak wolnych etatów w jej zakładzie pracy sprawiają, iż nie ma możliwości zmiany miejsca zatrudnienia, jak również zmiany aktualnie zajmowanego stanowiska na inne. Zaznaczyła również, że uzyskiwane przez nią wynagrodzenie jest jedynym źródłem dochodu jej rodziny i w związku z tym nie może pozwolić sobie na pozostawanie bez stałego źródła dochodu przez okres odpłatnej aplikacji notarialnej.
Krajowa Rada Notarialna zaskarżoną uchwałą z dnia [...] maja 2010 r., powołując się na przepis art. 19 w związku z art. 78 Pon. utrzymała w mocy uchwałę Rady Izby z dnia [...] grudnia 2009 r. W uzasadnieniu uchwały Krajowa Rada Notarialna wskazała, że ograniczenie możliwości podejmowania działalności pozazawodowej notariusza jest wynikiem jego roli, jako osoby zaufania publicznego. Aplikacja notarialna stanowi, wybrane w sposób świadomy, przygotowanie do wskazanej roli. Zdaniem organu, kandydat podejmując decyzję o udziale w konkursie na aplikację notarialną, a także późniejszy aplikant, powinien zdawać sobie sprawę ze specyfiki zawodu, do którego się przygotowuje. Jednym z celów aplikacji notarialnej jest dążenie do ukształtowania należytej postawy przyszłego notariusza, w szczególności jego socjalizacja wtórna w zakresie internalizacji określonego kodeksu postępowania i szeregu zasad etycznych. Organ podkreślił w związku z tym, że całkowicie zrozumiały jest nakaz rozciągnięcia ograniczeń w zakresie możliwości podejmowania działalności pozazawodowej także dla aplikantów notarialnych. Przyznał rację Radzie Izby, iż podstawowe zadania i obowiązki skarżącej na zajmowanym przez nią w Urzędzie Wojewódzkim stanowisku, są w istocie formą doradztwa prawnego, a więc działaniem na rzecz i dobro określonego podmiotu, które jest zakazane zarówno dla notariuszy, jak i dla aplikantów notarialnych. W tych warunkach organ uznał, że w badanej sprawie zachodzi przesłanka uniemożliwiająca podjęcie przez skarżącą wskazanego przez nią zajęcia i nie wyraził zgody na jej dalsze zatrudnienie. Krajowa Rada Notarialna wskazała również, że rozstrzygnięcie Rady Izby było w istocie uchwałą, a nie postanowieniem, ale wadliwa nazwa nie wpływa na jego prawidłowość.