Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aneta Lemiesz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Kozik Sędzia WSA Dorota Pawłowska Protokolant sekr. sąd. Łukasz Kawalec po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2020 r. sprawy ze skargi K. G. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] czerwca 2015 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu stypendium oddala skargę
Minister Sprawiedliwości ("Minister"), decyzją z dnia [...] czerwca 2015 r. nr [...], działając na podstawie art. 44 ust. 9 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U. z 2012 r., poz. 1230 ze zm.; dalej: "u.k.s.s.p.") w związku z art. 138 § 1 pkt 1 oraz art. 104 § 1 k.p.a., po rozpatrzeniu odwołania K. G. ("strona", "skarżąca"), utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury ("Dyrektor KSSiP") z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu stypendium.
Do wydania ww. decyzji doszło w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Decyzją Dyrektora KSSiP z dnia [...] grudnia 2014 r., nr [...], K. G. została skreślona z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej. Wskazana decyzja została utrzymania w mocy decyzją Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2015 r., nr [...].
Skarżąca, w okresie od dnia 30 stycznia 2012 r. do dnia 31 lipca 2014 r., pobierała stypendium dla aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
W związku ze skreśleniem jej z listy aplikantów Dyrektor KSSiP - decyzją z [...] kwietnia 2015 r., nr [...] - zobowiązał skarżącą do zwrotu pobranego stypendium w łącznej kwocie 114.245,16 złotych, w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.
W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca podniosła, że nie można żądać zwrotu świadczenia, które zostało przyznane zgodnie z prawem na podstawie prawidłowej i pozostającej w obrocie prawnym ostatecznej decyzji o przyznaniu stypendium. Jej zdaniem art. 44 ust. 1 u.k.s.s.p. jest sprzeczny z art. 2, art. 24, art. 65 ust. 1 Konstytucji RP, z przepisami przyjętej w Genewie w dniu 28 czerwca 1930 r. Konwencji dotyczącej pracy przymusowej lub obowiązkowej, przepisami przyjętej w dniu 25 czerwca 1957 r. Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie o zniesieniu pracy przymusowej oraz z art. 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Wskazując powyższe wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie zwrotu pobranego stypendium.
Minister Sprawiedliwości decyzją z dnia [...] czerwca 2015 r., po rozpatrzeniu odwołania skarżącej, utrzymał w mocy decyzję Dyrektora KSSiP z dnia [...] kwietnia 2015 r.
W uzasadnieniu decyzji, przywołując treść art. 44 ust. 1 pkt 1 u.k.s.s.p., Minister podkreślił, że zadaniem organu było ustalenie czy skarżąca, w okresie aplikacji sędziowskiej, pobierała stypendium, w jakiej kwocie oraz czy w stosunku do skarżącej nastąpiło ostateczne skreślenie z listy aplikantów.
Ponieważ wszystkie wskazane powyżej przesłanki zostały wykazane (kwota należności podlegającej zwrotowi nie była kwestionowana), Dyrektor KSSiP miał obowiązek wydania decyzji zobowiązującej aplikantkę do zwrotu wypłaconego jej stypendium. Organ uznał za chybione zarzuty skarżącej zawarte w odwołaniu.
Odnosząc się do zarzutu niezgodności art. 41 ust. 1 u.k.s.s.p. z art. 2, art. 24, art. 65 ust. 1 Konstytucji RP oraz przepisami konwencyjnymi organ podniósł, że skarżąca jako użytkownik zakładu administracyjnego - aplikant Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury - posiadała pełną możliwość rozwiązania więzi prawnych wiążących ją z tym zakładem, w sytuacji nieakceptowania reguł obowiązujących ją jako aplikanta, zawartych zarówno w przepisach powszechnie obowiązujących, jak i w przepisach wewnętrznych aktów normatywnych wydawanych na podstawie art. 15 ust. 1 oraz art. 15 ust. 2 pkt 11 u.k.s.s.p., a także w akcie administracyjnym wydanym na podstawie art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p., jakim jest skierowanie aplikanta aplikacji sądowej do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego. Decydując się na odbywanie aplikacji sędziowskiej na zasadach przewidzianych w obowiązujących przepisach skarżąca wyraziła zgodę na poddanie się rygorom związanym z jej tokiem, zatem mogła i powinna była liczyć się z tym, że - stosownie do wyników osiągniętych na egzaminie sędziowskim - może zostać skierowana do odbycia stażu w miejscu, które nie będzie uwzględniało jej oczekiwań, czy sytuacji życiowej. Nie akceptując zasad odbywania szkolenia, w każdym czasie miała możliwość zrezygnowania z aplikacji sędziowskiej; nie obejmował jej również przymus podjęcia zatrudnienia, o którym mowa w odwołaniu. Rezygnując z odbycia stażu, powinna mieć świadomość konsekwencji, jakie wiążą się z taką decyzją, czyli skreślenia z listy aplikantów oraz - będącego następstwem tej decyzji - obowiązku zwrotu pobranego stypendium.