Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Czarnecki Sędzia WSA Ewa Marcinkowska Protokolant Monika Staniszewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2009 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację notarialną oddala skargę
Uchwałą Nr [...] z dnia [...] września 2008 r. Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Izby Notarialnej w W. (dalej: Komisja Egzaminacyjna) w sprawie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację notarialną, podjętą na podstawie art. 71b § 1, art. 71j § 3 i art. 71k § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369, z późn. zm.), wydaną po przeprowadzeniu w dniu [...] września 2008 r. egzaminu konkursowego na aplikację notarialną, w którym uczestniczyła p. A. K. (kandydatka), stwierdzono, że kandydatka otrzymała z egzaminu konkursowego na aplikację notarialną 189 (wobec 190 wymaganych) punktów, w związku z czym uzyskała negatywny wynik z egzaminu konkursowego.
Odwołanie od powyższej uchwały złożyła kandydatka wnosząc o uchylenie zaskarżonej uchwały oraz wydanie decyzji stwierdzającej, że uzyskała wynik pozytywny z egzaminu konkursowego na aplikację notarialną.
W uzasadnieniu kandydatka stwierdziła, że analiza pytań konkursowych oraz klucza odpowiedzi doprowadziła ją do wniosku, iż niepoprawnie zostało sformułowane pytanie nr 148. Pytanie to brzmiało w następujący sposób:
148. Wskaż, która z czynności prawnych - zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym - dokonana przez małżonka bez zgody drugiego małżonka jest bezwzględnie nieważna:
A. udzielenie pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości objętej wspólnością ustawową,
B. darowizna nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków,
C. zakup nieruchomości za środki pochodzące z majątku wspólnego małżonków.
W ocenie kandydatki za prawidłową, obok podanej odpowiedzi A, można również uznać odpowiedź B, którą zaznaczyła. Pytanie jest postawione niejednoznacznie, gdyż z treści pytania nie wynika, iż zgoda miała zostać (i nie została) udzielona przed dokonaniem czynności. Tym samym na pytanie postawione w powyższy sposób można sobie wyobrazić m. in. następujące stany faktyczne:
1. pierwszy małżonek nie zwracał się o uzyskanie zgody od drugiego małżonka na dokonanie czynności,
2. pierwszy małżonek po dokonaniu czynności zwrócił się o uzyskanie zgody od drugiego małżonka i jej nie uzyskał - uzyskał odmowę wyrażenia zgody na zawarcie czynności,
3. druga strona umowy wyznaczyła drugiemu małżonkowi termin na wyrażenie zgody, a termin ten bezskutecznie upłynął.
Odpowiedź A jest prawidłowa tylko przy założeniu, że mamy do czynienia z sytuacją nr 1. Jednakże, gdybyśmy mieli do czynienia z sytuacją nr 2 lub 3, to wówczas również odpowiedź B jest poprawna (art. 37 § 1 pkt 4 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Bezwzględnie nieważna jest bowiem nie tylko czynność prawna, która nie może wywołać skutków od początku - jak w odpowiedzi A, ale również taka czynność, która mogła w odpowiednim czasie zostać sanowana, ale ostatecznie uzyskano odmowę jej potwierdzenia albo upłynął termin do dokonania potwierdzenia. Taki sposób rozumienia pojęcia bezwzględnej nieważności wypływa z doktryny prawa cywilnego, a pogląd ten nie wywołuje kontrowersji. Stanowisko powyższe prezentują S. Dmowski, S. Rudnicki (Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza, Część ogólna, wyd. LexisNexis, wyd. 8 z 2007 r., s. 279, pkt, kom. do art. 63) w następujących słowach: "Czynność prawna dokonana bez wymaganej przez ustawę zgody osoby trzeciej jest czynnością prawną niezupełną (lub kulejącą - negotium claudicans), powodującą od samego jej powstania zawieszenie zamierzonych w niej skutków prawnych, czyli tzw. bezskuteczność zawieszoną. Oznacza to, że czynność taka jest od początku niezdolna do wywołania jakichkolwiek skutków prawnych, ale w razie potwierdzenia staje się niewadliwą i w pełni skuteczną, a w razie odmowy potwierdzenia - bezwzględnie nieważną. Na tym właśnie polega różnica między nią a czynnością prawną względnie nieważną, czyli wzruszalną, która od początku wywołuje zamierzone skutki prawne, ale istnieje groźba wzruszenia (unieważnienia) prowadzącego do bezwzględnej nieważności od samego początku (ze skutkiem ex tunc)."