Sygn. akt VI SA/Wa 1029/04 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 15 marca 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia Sędziowie : Sędzia WSA Protokolant: po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 marca 2005 r. sprawy ze skargi M. G. na uchwałę Krajowej Rady Radców Prawnych w Warszawie z dnia [...] października 2001 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wpisu na listę aplikantów radcowskich 1. uchyla zaskarżoną uchwałę oraz poprzedzającą ją uchwałę Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia [...] czerwca 2001 r. oraz uchwałę Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia [...] października 1999 r. i utrzymana nią w mocy uchwałę Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...] z dnia [...] lutego 1999r. ; 2. zasądza od Krajowej Rady Radców Prawnych w Warszawie na rzecz skarżącego M. G. kwotę 50 zł (pięćdziesięciu złotych) tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego.
W dniu [...] lutego 1999 r. r. Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...] powzięła uchwałę Nr[...], którą odmówiła skarżącemu wpisu na listę aplikantów radcowskich
Od powyższej uchwały skarżący odwołał się do Krajowej Rady Radców Prawych, która uchwałą z dnia [...] października 1999 r., Nr[...], utrzymała zaskarżoną uchwałę Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...] w mocy.
Podaniem z dnia 8 kwietnia 2001 r. skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności obu uchwał, tj. uchwały Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia [...] października 1999 r., Nr [...], oraz uchwały Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...] z dnia [...] lutego 1999 r., Nr [...].
Uchwałą Nr [...]Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia [...] czerwca 2001 r. stwierdzono, że powołane wyżej uchwały zostały podjęte z naruszeniem prawa.
Po wniosku skarżącego z dnia 7 sierpnia 2001 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy Krajowa Rada Radców Prawnych uchwałą Nr [...] z dnia [...] października 2001 r. utrzymała w mocy swoje poprzednie rozstrzygnięcie.
Skargę na powyższą uchwałę Krajowej Rady Radców Prawych wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący, według którego zaskarżona uchwała nie jest zasadna, gdyż wbrew jej uzasadnieniu zachodzą wymienione w art. 156 §1 pkt 2 K.p.a. przesłanki do stwierdzenia nieważności uchwał. Przy stosowaniu tego przepisu jest obojętne, czy istnieją faktyczne (materialno-techniczne) możliwości odwrócenia następstw wadliwych uchwał. Nie należy też utożsamiać "nieodwracalności skutków prawnych " z pojęciem niemożności przywrócenia stanu poprzedniego (art. 363 § 1 K. c.). Przepis Kodeksu cywilnego dotyczy bowiem restytucji naturalnej i nie odnosi się do restytucji uprawnień, mającej miejsce w rozpatrywanym przypadku. Inaczej mówiąc, odwracalność lub nieodwracalność skutków prawnych należy rozpatrywać mając na uwadze zakres właściwości organów oraz ich kompetencję. Taki pogląd został wyrażony w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1992 r., sygn. III AZP 4/92, OSNC 1992/12\/211. W rozpatrywanym przypadku nie zaszły żadne zmiany w tej materii, a zatem Krajowa Rada Radców Prawnych jest kompetentna do stwierdzenia nieważności uchwał - tym bardziej, że uchwały te nie wywołały żadnych nieodwracalnych skutków prawnych (dotyczy to zarówno ukończenia aplikacji przez osoby przyjęte w 1997 r., jak i zmiany ustawy o radcach prawnych, czy wreszcie niemożność wybiórczego potraktowania skarżącego i pozytywne załatwienie sprawy poprzez stwierdzenie nieważności powołanych uchwał).
W odpowiedzi na skargę Krajowa Rada Radców Prawych. wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej. W uzasadnieniu stwierdzono, że zarzut braku podstawy prawnej uchwały Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu podjętej w rozpatrywanej sprawie jest chybiony. Wpis na listę aplikantów radcowskich, poczynając od dnia 1 października 1989 r. do dnia 14 września 1997 r. następował na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Kandydaci byli więc zobowiązania do spełnienia przesłanek określonych w art. 24 ust. 1 pkt 1-5 oraz przesłanek określonych w art. 33 ust. 1 powołanej ustawy. Byli również pooddawani postępowaniu kwalifikacyjnemu przewidzianemu w regulaminie, uchwalonym na podstawie art. 60 pkt 8c ustawy. Skarżący okoliczności tej nie wziął pod uwagę. Podkreśleniu wymaga, że wpis na listę aplikantów radcowskich zawsze poprzedzony był postępowaniem kwalifikacyjnym. Wbrew twierdzeniu skarżącego regulamin aplikacji radcowskiej i egzaminu radcowskiego ma swoje umocowanie w art. 60 pkt 8c ustawy o radcach prawnych. Wskazane przez skarżącego przesłanki wpisu na listę aplikantów radcowskich, zawarte w art. 24 ust.1 pkt 1-5 należało stosować łącznie z postanowieniami art. 33 i 60 pkt 8 ustawy. Warto tez podnieść, że do konkursu na aplikację radcowską można przystępować nieograniczoną ilość razy. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego przyjętym w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, m.in. w uchwale 7 sędziów NSA z dnia 21 lutego 2000 r., sygn. akt OPS 6/99, ONSA 2000/3/89, kwestionowana uchwała Rady OIRP w P. z dnia [...] lutego 1999 r. dotycząca odmowy wpisu skarżącego na listę aplikantów radcowskich z powodu niezakwalifikowania się w postępowaniu konkursowym na listę aplikantów, dotknięta była wadą nieważności z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. Przepisy regulaminowe uchwalone przez Krajową Radę Radców Prawych w regulaminie postępowania Krajowej Rady Radców Prawych, rad okręgowych izb radców prawnych w należących do ich właściwości indywidualnych sprawach radców prawnych i aplikantów radcowskich (uchwała Nr 6/V/2000) nie mogły stanowić samoistnej podstawy prawnej do wprowadzenia konkursu dla kandydatów na aplikację radcowska przed 15 września 1997 r. Nie ulega wątpliwości, że obecnie po 15 września 1997 r. o wpisie na listę aplikantów radcowskich, zgodnie z przepisami art.33 ust. 2 i art. 60 pkt 8b ustawy o radcach prawnych rozstrzyga rada okręgowa izby radców prawnych po przeprowadzeniu konkursu. Zatem we wskazanej wyżej dacie nabór na aplikację radcowską może odbywać się jedynie w oparciu o powołane wyżej przepisy ustawy art. 33 ust. 2 i art.60 pkt 8b , obowiązujące po 15 września 1997 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów podjął uchwałę w dniu 21 lutego 2000 r. w sprawie sygn. akt OPS 6/99 wyrażając pogląd, że w sytuacji, gdy w sprawie o wpis na listę aplikantów radcowskich wszczętej przed wejściem w życie ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 75, poz. 471) Sąd stwierdził nieważność uchwał organów samorządu radcowskiego odmawiających wpisu na listę, mogą mieć zastosowanie przepisy obowiązujące przed dniem wejścia w życie powołanej ustawy. Konsekwencją powyższego rozumowania jest stwierdzenie, że skarżący obecnie nie mógł domagać się wpisu na listę aplikantów radcowskich bez poddania się postępowaniu konkursowemu bez względu na wadliwość uchwały odmawiającej mu wpisu w lutym 1999 r. W świetle powołanego orzecznictwa SN i NSA należałoby przyjąć, że kwestionowana uchwała Rady OIRP w [...] z dnia [...] lutego 1999 r., dotycząca odmowy wpisu skarżącego na listę aplikantów radcowskich z powodu niezakwalifikowania się w postępowaniu konkursowym na listę aplikantów, dotknięta była wadą nieważności z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. Uchwała ta dotyczyła wpisu na listę aplikantów w 1999 r. Okres odbywania aplikacji radcowskiej został już zakończony w 2000 r. egzaminem radcowskim. Czas odbywania aplikacji zakończony przystąpieniem do egzaminu radcowskiego aplikantów radcowskich wpisanych na listę w 1999 r. minął i nie jest możliwe powrócić obecnie do wpisu na listę sporządzona w 1999 r., objętą kwestionowaną uchwałą Rady OIRP w [...] z dnia [...] lutego 1997 r.