Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Krystyna Madalińska-Urbaniak, Sędzia WSA - Joanna Zabłocka (spr.), Asesor WSA - Piotr Kraczowski, Protokolant - Jakub Szczepkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 sierpnia 2008 r. sprawy ze skargi H. K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień wdowy po kombatancie. uchyla zaskarżoną decyzję
H. K. wystąpiła do Kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób represjonowanych z wnioskiem o przyznanie jej uprawnień wdowy po kombatancie po zmarłym mężu A. K., który nabył uprawnienia kombatanckie na podstawie orzeczenia ZBOWiD z tytułu " walki zbrojnej o utrwalanie władzy ludowej" w okresie od 13.10.1948 r. do 23.12.1948 r.
Decyzją z dnia [...] października 2007 r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i osób Represjonowanych odmówił H. K. przyznania uprawnień wdowy po kombatancie. W uzasadnieniu decyzji organ orzekający stwierdził, że z dokonanych ustaleń wynika, że zmarły mąż strony pełniąc służbę w Korpusie Bezpieczeństwa Publicznego brał udział w zwalczaniu organizacji i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Korpus Bezpieczeństwa Publicznego zaliczany jest do aparatu bezpieczeństwa publicznego poza strukturami Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego. Powołując się na wyrok NSA z 10.02.2005 r. syg.akt OSK 1126/04 wyjaśnił, że służba w KBW jest to działalność, o której mowa w art.21 ust.2 pkt 4 lit. c ustawy o kombatantach. Stwierdził, że ponowna ocena uprawnień kombatanckich zmarłego męża strony wskazuje, iż pełniąc służbę w aparacie bezpieczeństwa publicznego, podczas i w związku z tą działalnością wykonywał zadania operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej, w związku z czym na podstawie art. 20 ust. 3 w zw. z art. 21 ust.2 pkt4 lit. c strona nie może nabyć po zmarłym mężu uprawnień pochodnych. Wyjaśnił, że ponowna ocena uprawnień kombatanckich zmarłego męża nie jest postępowaniem weryfikacyjnym osoby zmarłej, ale ustaleniem przesłanek rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie uprawnień przysługujących wdowie.
Składając wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy wnioskodawczyni podniosła, że uprawnienia męża zostały zweryfikowane w latach 90-tych kiedy on jeszcze żył i nie zostały mu odebrane, ale pozostawione.
Rozpoznając sprawę ponownie Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia [...] marca 2008 r. utrzymał w mocy ww. decyzję własną z dnia [...] października 2007 r. W uzasadnieniu decyzji podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu decyzji wydanej w I instancji. Dodatkowo wyjaśnił, że w okresie zaliczonym jako działalność kombatancka mąż zainteresowanej pełnił służbę w KBW i jak wynika z zaświadczenia WKU [...] z dnia 8 kwietnia 1980 r. zmarły mąż strony brał osobisty udział w walkach z reakcyjnym podziemiem. W oparciu o pismo IPN z 14 maja 2007 r. stwierdził, że jednostka KBW w okresie pełnienia służby przez męża strony brała udział w walkach zbrojnych m.in. z Narodowymi Siłami Zbrojnymi, Armią Krajową oraz Związkiem Młodzieży Wielkopolskiej. Wyjaśnił, że uprawnienia wdowy po kombatancie są uprawnieniami nie samoistnymi lecz pochodnymi, a ich nabycie uzależnione jest od tego czy pierwotnie uprawniony zachowałby je gdyby żył, uprawnienia te winny być jednak oceniane z uwzględnieniem osobistej sytuacji prawnej wdowy. Ponowna weryfikacja uprawnień kombatanckich zmarłego wskazuje, że wykonywał on działania operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Udział w takich walkach, nawet nie w pełni dobrowolny i mający miejsce w ramach służby wojskowej powoduje utratę uprawnień kombatanckich. Nie ma znaczenia dla utraty uprawnień kombatanckich ewentualny fakt, iż oddział w którym kombatant służył niezależnie od zwalczania niepodległościowego podziemia walczył także z oddziałami UPA. Podkreślił, że w dokumentach złożonych w ZBOWiD mąż strony nie powoływał się na walki z UPA a jedynie wskazywał miejsca prowadzonych walk .Informacje te nie były weryfikowane, ponieważ dla potrzeb ZBOWiD wystarczyło udowodnienie udziału w walkach ze zbrojnymi formacjami.