Brak w ustawie z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, jak i Kodeksie postępowania administracyjnego podstaw prawnych ograniczających uprawnienia sądu do badania materiału zebranego w sprawie.
uchyla zaskarżone postanowienie oraz utrzymane nim w mocy postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji (...) w przedmiocie negatywnej opinii wniosku o wydanie karty stałego pobytu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W uchwale siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 1998 r. OPS 1/98 /ONSA 1999 Nr 1 poz. 5/ sformułowano tezy, które skład orzekający w niniejszej sprawie w całosci podziela, stwierdzając po pierwsze, że na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach /t.j. Dz.U. 1992 nr 7 poz. 30 ze zm./ organ Policji może odstąpić od uzasadnienia postanowienia w przedmiocie opinii w sprawie wydania cudzoziemcowi kart stałego pobytu i po drugie, że odstąpienie od uzasadnienia postanowienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa nie ogranicza kompetencji Sądu do badania wszystkich okoliczności, które mają znaczenie dla kontroli legalności zaskarżonego aktu.
W uzasadnieniu tej drugiej tezy wyrażono pogląd, że art. 22 ust. 1 cyt. ustawy o cudzoziemcach podobnie jak art. 107 par. 5 Kpa odnosi się do takich stanów faktycznych, w których okoliczności powodujące odstąpienie od uzasadnienia orzeczenia zostały w sposób dowolny i legalny ustalone przez organ w toku postępowania dowodowego, wyłącznie do podstawy faktycznej rozstrzygnięcia i wykorzystane jako przesłanki /powody/ rozstrzygnięcia. Ze względu jednak na interes bezpieczeństwa Państwa nie mogły być ujawnione w uzasadnieniu rozstrzygnięcia i z tej przyczyny organ odstąpił od uzasadnienia. Potrzeba taka zachodzi oczywiście wówczas, gdy tego rodzaju istotne dla interesu bezpieczeństwa Państwa okoliczności stanowiły podstawę faktyczną orzeczenia i wykorzystane zostały przez organ jako przesłanki rozstrzygnięcia. W przeciwnym bowiem wypadku, jeżeli nie występują informacje podlegające ochronie, nie ma narażenia na szwank interesu bezpieczeństwa Państwa i w konsekwencji brak jest wówczas przyczyn usprawiedliwiających odstąpienie od uzasadnienia orzeczenia. Ograniczenie jawności w postaci odstąpienia od uzasadnienia, dotyczące jedynie końcowej fazy procesu załatwienia sprawy, nie narusza powinności organu zgromadzenia w sprawie pełnego materiału dowodowego, dokumentującego ustalone w postępowaniu dowodowym okoliczności faktyczne wykorzystane jako przesłanki /powody/ dokonanego rozstrzygnięcia. W takim zakresie okoliczności te oraz dokumentujący je materiał dowodowy objęte są jawnością wobec sądu i podlegają jego ocenie w ramach powierzonej mu sądowej kontroli zgodności orzeczeń administracyjnych z przepisami prawa. W obowiązującym stanie prawa, a w szczególności w ustawie z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm. nie ma przepisu, który pozwalałby przyjąć, że okoliczności faktyczne stanowiące podstawę odmowy uzasadnienia postanowienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa są wyłączone z zakresu kontroli sądu administracyjnego. Przyjęcie takiego rozwiązania prowadziłoby do ograniczenia konstytucyjnej funkcji sądu w kontroli działania organów administracji publicznej. I już choćby z tego powodu przyjęcie takiej możliwości godziłoby w konstytucyjną zasadę paaństwa i prawa do sądu poprzez akceptowanie zupełnie dyskrecjonalnych działań organów państwowych podejmowanych poza kontrolą sądową.