1. Sytuacja osoby, która ubiega się o kolejne przedłużenie jurydyczne jest pozornie jednakowa, jak sytuacja osoby ubiegającej się o takie zezwolenie po raz pierwszy. Wynika to z odesłania zawartego w obu ustępach art. 22 ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 114 poz. 739 ze zm./ do przesłanek zawartych w art. 17 /przesłanki pozytywne/ i art. 13 /przesłanki negatywne/ tej ustawy. Osoba chcąca je przedłużyć znajduje się w mocniejszej pozycji prawnej. Po pierwsze, gdy idzie o przesłanki negatywne, nie można powoływać się wobec osoby ubiegającej się o przedłużenie, na okoliczności pochodzące z okresu przed przyznaniem pozwolenia po raz pierwszy. Po drugie, osoba ubiegająca się o przedłużenie ma za sobą argumenty płynące z faktu, iż jego więzy z Polską ulegają umocnieniu i tym samym bardziej przemawiają na jego korzyść.
2. Ustawa o cudzoziemcach, przewidująca określone skutki prawne wiążące się z czasem przebywania w Polsce /prawo do określonego tytułu legalizacyjnego po upływie pewnych terminów/, jest tak skonstruowana, że daje cudzoziemcowi ekspektatywę. Ta zaś podlega prawnej ochronie. Ochrona ta powinna przynajmniej przejawiać się w odpowiednim przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego. Powinno ono /z uwagi na możliwość zaangażowania w sprawie interesu prawnie chronionego obywateli polskich/, obejmować sobą zgromadzenie stosownego materiału i przeanalizowanie sytuacji innych członków rodziny - obywateli polskich, z punktu widzenia ich konstytucyjnie chronionego interesu w zakresie ochrony rodziny.
3. Uznaniowość decyzji na tle art. 17 ustawy o cudzoziemcach nie oznacza, iż w wypadku spełnienia po stronie ubiegającego się o decyzję jednej z czterech przesłanek wskazanych ustawowo, nie korzysta on z prawa otrzymania decyzji pozytywnej. Ewentualna odmowa musi wynikać z zaistnienia przesłanek negatywnych /art. 13 ustawy, a nie z dowolnego, "uznaniowego" /w znaczeniu przypisywanym przez organ administracji/ potraktowania przez organ takich pozytywnych przesłanek.
4. Czym innym jest stosunek pracy najemnej, wynikający ze sformalizowanej umowy o pracę, a czym innym świadczenie pracy w sensie umownym bez umowy, ponieważ art. 50 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /t.j. Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./ mówi o "zatrudnieniu i pracy zarobkowej" - co oznacza, że chodzi o sformalizowany stosunek pracy.
5. Generalnie pozycja prawna cudzoziemca doznaje słabszej ochrony konstytucyjnej, niż ochrona obywatela danego kraju. Jest to sytuacja istniejąca w większości państw jako standard. Błędne jest jednak przekonanie, że ustawa zwykła /art. 37 Konstytucji/ może w dowolny sposób kształtować prawa dotyczące cudzoziemców. W takim wypadku można by również uznać za w pełni konstytucyjne także ustawowo wprowadzone wyjątki od takich zasad takich jak, art. 38, art. 40, art. 41 - dla cudzoziemców.
6. Jedynie w sprawach nie ujętych uniwersalnie w samej Konstytucji, tam gdzie mówi ona o prawach cudzoziemców /np. ekstradycja cudzoziemca, art. 55 poza ust. 1, art. 56, dostęp cudzoziemców do służby publicznej - art. 60, dostęp cudzoziemców do informacji - art. 51 itd./, ustawodawca zwykły ma swobodę ukształtowania zakresu i treści tego prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Singh H. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 czerwca 2000 r. (...) w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy - uchyla zaskarżoną decyzję wraz z poprzedzająca ją decyzją Wojewody M. (...) z dnia 23 lutego 2000 r.; (...).
Singh H., obywatel Indii, zaskarżył decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 30 czerwca 2000 r., (...), utrzymującą w mocy decyzję Wojewody M. (...) z 23 lutego 2000 r. odmawiająca przedłużenia wydania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w Polsce.
Skarżący przybył do Polski nielegalnie w 1995 r. W kwietniu 1996 r. rozpoczął starania o uzyskanie statusu uchodźcy, czego mu odmówiono decyzją MSWiA z grudnia 1996 r. /była to decyzja Pierwszej instancji/. W listopadzie 1996 r. Skarżący zawarł związek małżeński z obywatelką polską, Dorotą B. i zrezygnował z dalszej procedury uchodźczej. W czasie postępowania uchodźczego Skarżący przebywał w Polsce na podstawie wizy S/04. W lutym 1999 r. Skarżącemu udzielono zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony z terminem ważności do 20 stycznia 2000 r. Na dwa miesiące przed upływem tego terminu Skarżący złożył wniosek o przedłużenie zezwolenia na czas oznaczony, argumentując, iż założył w Polsce rodzinę. Z jego związku z Dorotą B. urodziła się w 1999 r. córka. Żona zgłasza gotowość utrzymania Skarżącego i zapewnienia mu mieszkania. W aktach administracyjnych (...) znajdują się dokumenty wskazujące, iż żona Skarżącego chciałaby go zameldować w swoim mieszkaniu, jednakowoż na przeszkodzie legalizacji stoi brak karty stałego pobytu Skarżącego /na podstawie karty pobytu czasowego nie chciano go zameldować w mieszkaniu żony/. Opinia policji jest dla Skarżącego przychylna.
Przyczyną niekorzystnych dla Skarżącego decyzji była okoliczność, iż uznano, że notorycznie łamie on prawo. Jako przykłady tego rodzaju zachowania wskazano fakt, iż nielegalnie przybył do Polski, że pomagając żonie w prowadzaniu działalności gospodarczej /handel/ robi to bez wymaganego zezwolenia na pracę, czym łamie przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Te właśnie okoliczności zostały uznane za wypełniające dyspozycję art. 22 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 9 ustawy o cudzoziemcach. W decyzji pierwszej instancji określono datę wyjazdu z Polski na kwiecień 2000 r. W zaskarżonej decyzji zawarto pogląd, iż Skarżący powinien opuścić Polskę w terminie po ekspirowaniu wizy, tj. w styczniu 2000 r. W odpowiedzi na skargę pogląd ten skorygowano wskazując, iż wiąże data określona w decyzji pierwszej instancji jako zobowiązująca do opuszczenia Polski, tj., 11 kwiecień 2000 r.
Skarga kwestionuje podaną przez zaskarżoną decyzję oceny postawy Skarżącego, który nigdy nie ukrywał faktu swego nielegalnego przyjazdu do Polski, co miało związek z szykanami wobec Sikhów po zabójstwie Indiry Ghandi. Skarżący kwestionuje interpretację, jaką przyjęły organy administracji uznające, iż fakt pomagania żonie w jej działalności handlowej stanowi pracę bez wymaganego zezwolenia. Zarzuca także, że zaskarżona decyzja narusza zasadę szczególnej ochrony rodziny i jest niehumanitarna.
W odpowiedzi na skargę podano, iż Skarżący charakteryzuje się lekceważącym stosunkiem do porządku prawnego obowiązującego w Polsce i przytoczono na poparcie tej oceny okoliczność pracy bez zezwolenia. Zarzut o nieporadności językowej i przypisaniu zeznaniom Skarżącego treści w rzeczywistości nie wyrażonych /co podniesiono w skardze w związku z wątpliwościami co do charakteru pracy Skarżącego rzeczywistego i przypisanego w motywach decyzji administracyjnych/ odrzucono z powołaniem na brak wiarygodności wynikający z tego, iż przesłuchanie prowadzono w obecności żony Skarżącego i tego, że "trudno uwierzyć, iż osoba przebywająca w Polsce od pięciu lat posiadająca tu rodzinę oraz wykonująca pracę nie zna języka polskiego i nie rozumie, tak naprawdę niezbyt skomplikowanych sformułowań".