1. Umorzenie zaległości podatkowych lub odsetek za zwłokę nie prowadzi do uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązań podatkowych lub odsetek, a wniosek o ich umorzenie podlega rozpatrzeniu w odrębnym postępowaniu, wszczętym w nowej sprawie, która nie dotyczy kwestii ustalenia należności.
2. Rozpoznając skargę jednostki gospodarki uspołecznionej na decyzję administracyjną, Naczelny Sąd Administracyjny nie może oceniać zaskarżonej decyzji z punktu widzenia "dobra zakładu", lecz jedynie zbadać, czy wydano tę decyzję zgodnie z prawem.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Oddziału Budowlano-Montażowego Wojewódzkiego Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w G. na decyzję Izby Skarbowej w Opolu z dnia 2 lipca 1984 r. w przedmiocie wymiaru odsetek za zwłokę w odprowadzeniu należności budżetowych.
Oddział Budowlano-Montażowy Wojewódzkiego Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomocy Chłopska" w G. zaskarżył decyzję Izby Skarbowej w Opolu z dnia 2 lipca 1984 r. nr PD. II-731/25/84, utrzymującą w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w N. z dnia 11 kwietnia 1984 r. w sprawie wymiaru należnych odsetek w wysokości 64.350 zł za zwłokę w odprowadzeniu należności budżetowych w kwocie 214.500 zł. Strona skarżąca przyznaje, że nie objęła przeszacowaniem wszystkich materiałów podlegających temu według stanu na dzień 1 stycznia 1982 r., lecz nie nastąpiło to z chęci uzyskania nienależnych zysków, lecz jedynie z przeoczenia jednej grupy materiałowej przez pracowników dokonujących przeceny, przy czym byli to absolwenci liceów o krótkim stażu pracy. w tej sytuacji zapłata odsetek stanowi dotkliwą karę dla zakładu, a mając na względzie jego dobro strona skarżąca wnosiła o uchylenie decyzji, zarzucając nadto pobranie odsetek przed uprawomocnieniem się decyzji wymiarowej.
Odpowiadając na powyższą skargą, organ II instancji wyjaśnia, że przyczyny przeoczenia obowiązku przeszacowania materiałów i odprowadzenia do budżetu kwoty odpowiadającej 50 procent wyniku przeszacowania na dzień 1 stycznia 1982 r. nie mogą stanowić podstawy podważania wydanych decyzji. Na skutek bowiem popadnięcia w 20 miesięczną zwłokę w odprowadzeniu kwoty 214.500 zł, jednostka była zobowiązana do wpłaty odsetek bez wezwania organu podatkowego, łącznie z zapłatą zaległej kwoty. Wobec niedopełnienia tego obowiązku wydano decyzję ustalającą wysokość odsetek i pobrano je z rachunku podatnika, ponieważ w postępowaniu podatkowym nie obowiązuje przepis art. 130 par. 1 Kpa, lecz art. 173 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 196 par. 1 Kpa sąd administracyjny kontroluje zgodność z prawem zaskarżonej decyzji. Nie jest natomiast uprawniony do badania pozostałych motywów podejmowania decyzji, także względów słuszności. A zatem rozpoznając niniejszą skargę Sąd nie może oceniać zaskarżonych decyzji z punktu widzenia "dobra zakładu", lecz tylko zbadać, czy wydano te decyzje zgodnie z prawem.
Biorąc pod uwagę zakres swej kognicji, Naczelny Sąd Administracyjny nie mógł uwzględnić skargi, albowiem nie stwierdził, aby decyzje organów podatkowych w rozpoznawanej sprawie naruszyły prawo, a dopiero wówczas zachodziłaby podstawa do wnioskowanego przez stronę skarżącą ich uchylenia.
Strona skarżąca nie kwestionuje faktu powstania obowiązku odprowadzenie należnej zapłaty do budżetu, ani też faktu popadnięcia w dwudziestomiesięczną zwłokę w spełnieniu tej powinności. Sądzi jednak, że skoro owa zwłoka powstała na skutek okoliczności niezawinionych, a mianowicie trudności w uzyskaniu wykwalifikowanych kadr pracowniczych, to organy podatkowe nie powinny obciążać zakładu odsetkami z tytułu nieterminowego odprowadzenia należności. stanowisko takie nie znajduje uzasadnienia w treści obowiązujących przepisów prawa, albowiem obowiązek odprowadzenia odsetek za zwłokę powstaje niezależnie od stopnia zawinienia w powstaniu tej zwłoki albo też innych względów słusznościowych. Zgodnie z powołanym przez Izbę Skarbową przepisem par. 15 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 1981 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 18 poz. 88/, odsetki za zwłokę płatne są bez wezwania organu podatkowego łącznie z zapłatą zaległości, przy czym żaden z dalszych przepisów rozporządzenia nie przewiduje sytuacji, w której organ podatkowy powinien rezygnować z poboru odsetek, gdy jednostka gospodarki uspołecznionej nie wywiąże się w tym zakresie ze swego obowiązku.
Powoływanie w skardze art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111/ jako tego przepisu, który został naruszony zaskarżonymi decyzjami, jest zapewne następstwem nieporozumienia. umorzenie zaległości podatkowych lub odsetek za zwłokę nie prowadzi w żadnym wypadku do uchylenia decyzji ustalających wysokość zobowiązań podatkowych lub odsetek, a wniosek o ich umorzenie może być ewentualnie uwzględniony przez organy podatkowe w wypadkach społecznie lub gospodarczo uzasadnionych, ale w odrębnym postępowaniu, wszczętym w nowej sprawie, która nie dotyczy ustalenia należności, lecz właśnie umorzenia zaległości wynikającej z prawidłowo wymierzonej należności. W świetle takiego stanu prawnego nieskuteczne jest domaganie się umorzenia odsetek za zwłokę w drodze zwalczania samych decyzji o wymiarze należnych odsetek, które to decyzje - jak wcześniej wykazano - odpowiadają prawu.
Skoro zaskarżona decyzja oraz utrzymana przez nią w mocy decyzja organu I instancji nie naruszają podatkowego praw materialnego ani też przepisów postępowania administracyjnego w sprawach podatkowych, to zgodnie z art. 207 par. 5 Kpa skarga podlega oddaleniu.