Uchwała organu gminy ograniczająca swobodę działalności gospodarczej ze względu na formę własności przez generalne wyłączenie jednostek gospodarki uspołecznionej z kręgu podmiotów mogących ubiegać się o kontynuowanie bądź nawiązanie stosunku najmu lokali użytkowych stanowiących własność gminy jest sprzeczna z art. 6 Konstytucji.
Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu po rozpoznaniu przy udziale prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej sprawy ze skargi Powszechnej Spółdzielni Spożywców "Społem" w M. na uchwałę Rady Miejskiej Gminy G. z dnia 27 listopada 1990 r. Nr VII/46/90 w przedmiocie zasad zarządu lokalami użytkowymi - stwierdził nieważność par. 1 pkt 1 lit. "a" i pkt 2 zaskarżonej uchwały; (...).
Uchwałą Nr VII/46/90 z dnia 27 listopada 1990 r. Rada Miejska Gminy G. zobowiązała Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w G. do przestrzegania przy zawieraniu umów najmu lokali użytkowych określonych zasad, a m.in. "przedłużania umów najmu z osobami fizycznymi oraz podmiotami gospodarczymi mającymi siedzibę na terenie Miasta i Gminy G., które z tytułu prowadzonej działalności odprowadzają w całości ustawowe płatności podatkowe na rzecz budżetu Miasta i Gminy". Odnośnie do lokali zwolnionych przez dotychczasowych najemców zlecono przedsiębiorstwu organizowanie przetargów ograniczonych tylko do wyżej wymienionych osób i podmiotów gospodarczych.
Powszechna Spółdzielnia Spożywców "Społem" w M. pismem z dnia 15 stycznia 1991 r. powołując się na naruszenie swego interesu prawnego zwróciła się do Rady Miejskiej o usunięcie tego naruszenia przez postanowienia uchwały, które są sprzeczne z Konstytucją /art. 6/ i ustawą o działalności gospodarczej, gwarantujące wszystkim podmiotom gospodarczym prowadzenie działalności na równych prawach.
W dniu 6 lutego 1991 r. Przewodniczący Rady Miejskiej odpowiedział na powyższe pismo nie znajdując podstaw do zmiany uchwały, która realizuje możliwość samodzielnego kształtowania zasad dysponowania lokalami użytkowymi oraz jest zbieżna z rządowym programem prywatyzacji i demonopolizacji handlu i usług.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Spółdzielnia powołując art. 101 ust. 1 ustawy samorządowej kwestionuje wcześniej opisane postanowienia uchwały jako niezgodne z Konstytucją i ustawą o działalności gospodarczej albowiem doprowadziła ona do utraty lokali, w których od wielu lat Spółdzielnia prowadziła swoją działalność, a także wyeliminowała Spółdzielnię z możliwości brania udziału w przetargach. W ten sposób uchwała pogwałciła konstytucyjną zasadę równości podmiotów gospodarczych bez względu na formę własności /art. 6 Konstytucji/. Ponadto wykonanie uchwały nastąpiło z naruszeniem art. 42 ustawy samorządowej, ponieważ już 30 listopada 1990 r., a więc przed jej ogłoszeniem PGKiM doręczyło Spółdzielni wypowiedzenia umów najmu lokali.
Według pisemnej odpowiedzi na powyższą skargę zaskarżona uchwała jest wyrazem samodzielności Rady oraz jej dążenia do zapewnienia swobody działalności gospodarczej - co będzie możliwe dopiero po demonopolizacji handlu, usług i gastronomii. Wykonanie uchwały ogranicza wprawdzie bazę sklepową i usługową skarżącej spółdzielni, ale dochodzi do tego nie w wyniku naruszenia prawa, lecz realizacji rządowego programu prywatyzacji i demonopolizacji. Co się tyczy zarzutu niewłaściwego ogłoszenia uchwały, to została ona wywieszona na tablicy informacyjnej urzędu następnego dnia po podjęciu uchwały. Ponieważ zaskarżone postanowienia uchwały nie kolidują z interesem społecznym i przepisami prawa, a są zbieżne z rządowym programem prywatyzacji handlu, to wniesiona skarga powinna być oddalona.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ "każdy, czyj interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy, w sprawie z zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego".