Tezy

Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przed jej nowelizacją dokonaną przez ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. /Dz.U. nr 9 poz. 30/ nie przewidywała opodatkowania różnic kursowych, ani nie zawierała delegacji pozwalającej na objęcie tych różnic opodatkowaniem.

Sentencja

uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Uzasadnienie strona 1/3

Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe pismem z 25.7.1991 r. zwróciło się do Urzędu Skarbowego o zwrot nadpłaconego podatku dochodowego od różnic kursowych w kwocie 306.599.800 zł za lata 1989-1990. W 1989 r. Przedsiębiorstwo osiągnęło zysk na różnicach kursowych w kwocie 732.018.628 zł, podatek dochodowy w stawce 40 procent wyliczono w kwocie 289.207.600 zł, z czego 50 procent wpłacono na konto Urzędu Skarbowego /144.603.800 zł/. W 1990 r. odpowiednie kwoty wynosiły 404.989.572 zł i 404.990.000 zł, a jako podatek dochodowy uiszczono na konto tegoż Urzędu kwotę 161.996.000 zł, co łącznie za dwa lata stanowiło kwotę, której zwrotu domaga się Przedsiębiorstwo. Występując z tym żądaniem kierowano się argumentacją zawartą w opinii przedłożonej Trybunałowi Konstytucyjnemu w rozpoznawanej przez niego sprawie U 2/90, z której wynika, iż różnice kursowe w latach 1989-1990 nie mogły stanowić podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Opinie te TK w orzeczeniu z dnia 14 lutego 1991 r. w istocie podzielił.

Wymieniony Urząd pismem z 10.9.1991 r. odmówił żądaniu, utrzymując, iż pobór podatku z tytułu różnic kursowych był zasadny, a rozstrzygnięcie TK dotyczy zarządzenia Nr 16 Ministra Finansów z dnia 28 lutego 1990 r. w sprawie częściowego zaniechania poboru podatku dochodowego z tytułu różnic kursowych /Dz.U. nr 3 poz. 9/.

Kolejne pismo Przedsiębiorstwa podtrzymując żądanie, przedstawione przez Urząd Izbie Skarbowej celem zajęcia stanowiska, spotkało się z identyczną reakcją, zawartą w piśmie Izby z 6.12.1991 r. W uzasadnieniu podano, iż powołane orzeczenie TK nie może przesądzić o należności podatkowej z tytułu różnic kursowych, gdyż dotyczy stwierdzenia niezgodności instrukcji Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1989 r. w sprawie wzorów rocznego bilansu i rachunku wyników oraz ich sporządzenia przez podatników obowiązujących do prowadzenia ksiąg handlowych /Dz.Urz. MF nr 10 poz. 27/ w części dotyczącej różnic kursowych, natomiast obowiązek podatkowy z powyższego tytułu nie wynika z tejże instrukcji, a z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W skardze do NSA skarżące Przedsiębiorstwo uważało, iż wprawdzie przedmiotowe pisma organów podatkowych nie mają formy przepisanej dla decyzji, jednakże zawierają istotne elementy decyzji, w szczególności merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, stąd też skarżący traktuje je jako decyzje.

Zarzucono naruszenie przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w szczególności art. 7 ust. 1 ustawy, który określa wyczerpująco, co stanowi przychód, i przepisem tym do przychodu nie zostały zaliczone różnice kursowe walut. Różnice te uznano za przychód podlegający uwzględnieniu przy ustaleniu dochodu i podatku dochodowego dopiero ustawą z dnia 12 stycznia 1991 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania /Dz.U. nr 9 poz. 30/. Znowelizowany przepis art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, iż różnice kursowe stanowią źródło przychodów, wszedł w życie 1.1.1991 r. i ma zastosowanie do opodatkowania przychodów osiągniętych od tej daty, wobec czego pobranie podatku od różnic kursowych za okres sprzed 1.1.1991 r. było pozbawione podstaw. Polemizowano też z poglądem Izby, iż orzeczenie TK nie ma znaczenia dla oceny istnienia obowiązku podatkowego od różnic kursowych.

Strona 1/3