Powstanie obowiązku podatkowego po stronie sprzedającego towar oraz uprawnienie do otrzymania faktury dającej podstawę do odliczenia podatku w niej naliczonego po stronie nabywcy tego towaru w sytuacji określonej przepisem art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym - /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ wiąże się z dokonaniem czynności pobrania co najmniej połowy ceny i powstaje z chwilą przyjęcia zapłaty. Jeśli zatem zapłata taka ma charakter przedpłaty, zaliczki czy zadatku i czyniona jest na poczet nie będącego jeszcze wymagalnym zobowiązania do uiszczenia umówionej ceny, to nie jest możliwym dokonanie tej zapłaty w drodze potrącenia z wierzytelności przysługującej nabywcy do sprzedającego, bowiem warunkiem skutecznego potrącenia jest równoczesne istnienie dwóch wierzytelności wymagalnych /art. 498 Kodeksu cywilnego/.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Romana Ch. i Janusza J. wspólników S.C. "O.E. i S." w Sz. na decyzję Izby Skarbowej w Sz. z dnia 30 października 2000 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiąc grudzień 1998 r. - oddala skargę.
Decyzją z dnia 11.07.2000 r., (...) wydaną z powołaniem się na przepisy art. 24 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej /Dz.U. 1999 nr 54 poz. 572 ze zm./, art. 21 par. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ oraz art. 2, art. 5, art. 10, art. 19 w zw. z art. 6 ust. 8, art. 26, art. 27 ust. 4 i 5 i art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./. Inspektor Kontroli Skarbowej - Elżbieta K. z Urzędu Kontroli Skarbowej w Sz. określiła Spółce Cywilnej "O.E. i S." w składzie Janusz J. i Roman Ch. z siedzibą w Sz. przy ul. D. 12 wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za miesiąc grudzień 1998 r. na kwotę 273.288,00 zł oraz wysokość zaległości podatkowej w tymże podatku na kwotę 253.000,00 zł, a nadto ustaliła temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowej w podatku od towarów i usług w kwocie 75.900,00 zł.
W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, iż przeprowadzone postępowanie kontrolne ujawniło, że przedmiotem działalności gospodarczej kontrolowanej Spółki Cywilnej był w 1998 r. głównie handel paliwami oraz sprzedaż usług w zakresie przeładunku i magazynowania paliw nabywanych od Komendy Portu Wojennego w G. i od Jednostki Wojskowej 1903 w D. Ewidencję księgową kontrolowana jednostka prowadziła w 1998 r. w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję zakupów i sprzedaży VAT. W dniu 21.01.1999 r. ww. Spółka złożyła w Pierwszym Urzędzie Skarbowym w Sz. deklarację dla podatku od towarów i usług VAT-7 za miesiąc grudzień 1998 r., w której wykazała podatek należny w kwocie 447.262,00 zł, podatek naliczony w kwocie 426.974,00 zł oraz nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym w kwocie 20.288,00 zł, której wpłata na konto ww. urzędu skarbowego nastąpiła w dniu 25.01.1999 r.
Wskazano dalej w uzasadnieniu omawianej decyzji, że przeprowadzona przez kontrolujących szczegółowa analiza dokumentacji kontrolowanej Spółki Cywilnej wykazała, iż w dniu 12.11.1998 r. złożyła ona w Spółce z o.o. "BGM PP" zamówienie na dostawę 2.800 ton oleju opałowego produkcji krajowej.
W związku z tym zamówieniem Spółka "BGM PP" wystawiła w dniu 31.12.1998 r. na rzecz kontrolowanej jednostki fakturę (...) dotyczącą zapłaty zaliczki na poczet dostaw w kwocie brutto 1.403.000,00 zł, tj. netto 1.150.000,00 zł oraz podatek VAT w kwocie 253.000.00 zł. Fakturę tę kontrolowana jednostka ujęła pod poz. 37 w ewidencji zakupu VAT za miesiąc grudzień 1998 r. i podatek naliczony wynikający z tej faktury ujęła w deklaracji VAT-7 za ten okres rozliczeniowy, przyjmując, iż wynikająca z tej faktury przedpłata /zaliczka/ przekraczała 50 procent wartości dostawy. Do faktury zaliczkowej z dnia 31.12.1998 r. Spółka "BGM PP" wystawiła w dniu 19 stycznia 1999 r. załącznik rozliczający zamówienie Spółki Cywilnej "O.E." na dostawę oleju: w załączniku tym rozliczono dostawę 2.395.833 ton oleju opałowego EKO REN w cenie 480 zł na wartość netto 1.149.999.84 zł i kwotę podatku VAT w wysokości 252.999,96 zł.