Odesłanie przez ustawodawcę podatkowego do klasyfikacji usług dla zdefiniowania zwolnionych od podatku VAT usług finansowych i zdefiniowanie tych usług finansowych w klasyfikacji Prezesa GUS jako usług bankowych oznacza, że zwolnieniu mogą podlegać jedynie podmioty uprawnione w Polsce do udzielania kredytów oraz udzielające kredytów. W świetle art. 11 ust. 5 i art. 11[1] ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /t.j. Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359 ze zm./ zwolnienie od podatku od towarów i usług ma charakter podmiotowy, a więc może dotyczyć tylko takich spółek, którym Prezes Narodowego Banku Polskiego udzielił wyraźnego zezwolenia na udzielanie pożyczek.
Działalność lombardu /spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działającej na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej/, polegająca na udzielaniu bez zezwolenia Prezesa NBP pożyczek pieniężnych pod zastaw, nie jest usługą bankową w rozumieniu symbolu 941 Klasyfikacji Usług Głównego Urzędu Statystycznego, a zatem działalność ta nie może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j. Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ stanowiąca konstytucję podatkową, w art. 2 ust. 2 stwierdza, że "obowiązek podatkowy określają ustawy".
W niniejszym przypadku wymiar podatku VAT oparty został na wykładni wyrażenia ustawowego "usługi w zakresie finansów zawartego w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ do którego odsyła art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczący zwolnień od podatku od towarów i usług.
Załącznik Nr 2 zawierający wykaz usług, których świadczenie jest zwolnione od podatku, pod poz. 13 wymienia "Usługi w zakresie finansów" i ubezpieczeń, z wyłączeniem działalności polegającej na skupie i sprzedaży walut obcych oraz usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy /koniec cytatu/.
Usługi w zakresie finansów oznaczone zostały symbolem statystycznym KU 94-95.
W sprawie bezspornym jest, że udzielanie pożyczek pod zastaw wekslowy stanowi usługę zwaną pożyczką lombardową.
Ponieważ określenie "usługi w zakresie finansów i ubezpieczeń" nie zostało w ustawie o VAT z dnia 8 stycznia 1993 r. /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ bliżej sprecyzowane ustawodawca zarówno w art. 4 pkt 2 i art. 54 ust. 1 nakazuje pomocniczo posługiwać się dla ustalenia treści zapisów klasyfikacją usług wydaną na podstawie przepisów o statystyce państwowej. Na podstawie art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej /Dz.U. nr 7 poz. 58/ Prezes Głównego Urzędu Statystycznego zarządzeniem nr 30 z dnia 28 sierpnia 1985 r. znak OBR-BP-58/95 wprowadził do stosowania w planowaniu, statystyce i ewidencji klasyfikację usług stanowiącą załącznik Nr 1 do zarządzenia oraz Skróconą Klasyfikację Usług stanowiącą załącznik Nr 2 do zarządzenia.
Wśród usług finansowych zaliczanych do gałęzi 94 klasyfikacji usług, w branży o symbolu 941 wymienione są usługi bankowe, a o symbolu 942 usługi loteryjne.
Przez usługi bankowe określone w podbranży 941 należy rozumieć "usługi związane z udzieleniem kredytów oraz obsługę obrotu gotówkowego i bezgotówkowego, tak w walucie krajowej jak i zagranicznej".
Odesłanie przez ustawodawcę podatkowego do klasyfikacji usług dla zdefiniowania zwolnionych od VAT usług finansowych i zdefiniowania tych usług finansowych w klasyfikacji Prezesa GUS jako usług bankowych oznacza, że zwolnieniu mogą podlegać jedynie podmioty uprawnione w Polsce do udzielania kredytów oraz udzielające kredytów.
Art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /t.j. Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359 ze zm./ ustala w sposób nie budzący wątpliwości, iż udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek pieniężnych należy do tzw. czynności bankowych. Do dokonania czynności bankowych upoważnione są banki /art. 11 ust. 2/ a także inne jednostki organizacyjne nie będące bankami, jeżeli zostały do tego uprawnione przez ustawodawcę. Art. 11[1] ust. 1 zezwala Prezesowi Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu z Ministrem Finansów na udzielenie zezwolenia spółkom prawa handlowego na wykonywanie niektórych czynności bankowych. W świetle art. 11 ust. 5 i art. 11[1] ust. 1 prawa bankowego zwolnienie od obowiązku świadczenia podatku od towarów i usług ma charakter podmiotowy, a więc może dotyczyć tylko takich spółek, którym Prezes Narodowego Banku Polskiego udzielił wyraźnego zezwolenia na udzielanie pożyczek.
Działalność lombardu /spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działającej na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej /polegającą na udzielaniu bez zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego pożyczek pieniężnych pod zastaw nie jest usługą bankową w rozumieniu symbolu 941 Klasyfikacji Usług Głównego Urzędu Statystycznego, a zatem działalność ta nie może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.
Pogląd taki został zawarty w Uchwale Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1995 r. III AZP 8/95 /OSNAPU 1995 nr 17 poz. 211/ oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 1995 r. SA/Po 2853/94 - ONSA 1996 nr 2 poz. 69.
Z tych przyczyn i wobec stwierdzenia, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem na zasadzie art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ w związku z art. 207 par. 5 Kpa należało orzec jak w sentencji.