skargę spółki z o.o. "A." w P. na decyzję Izby Skarbowej w (...) w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług.
Tezy

Działalność lombardu /spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działającej na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej/, polegająca na udzielaniu bez zezwolenia Prezesa NBP pożyczek pieniężnych pod zastaw, nie jest usługą bankową w rozumieniu symbolu 941 Klasyfikacji usług GUS obowiązującej w 1993 r. i nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego, ustanowionego w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ w związku z poz. 13 załącznika nr 2 do tej ustawy.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę spółki z o.o. "A." w P. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 11 lipca 1994 r. w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie strona 1/4

Urząd Skarbowy w P. decyzją nr AD-V/827/6/94 z dnia 22 grudnia 1993 r. ustalił spółce z o.o. "J." /obecnie "A."/ z P. podatek od towarów i usług za lipiec 1993 r. w wysokości 157.018.000 zł. W uzasadnieniu organ podatkowy wyjaśnił, iż spółka złożyła deklarację podatkową dla podatku od towarów i usług za lipiec 1993 r. Działalność gospodarcza spółki "J." polegała między innymi na udzielaniu pożyczek pod zastaw. W czasie kontroli doraźnej, przeprowadzonej w dniach 24 i 25 sierpnia 1993 r., ustalono, iż od sprzedaży o wartości 513.000.000 zł /faktura Nr 006/93 z dnia 30 lipca 1993 r./ podatnik nie naliczył i nie odprowadził należnego podatku od towarów i usług. Zdaniem Urzędu Skarbowego, za usługi bankowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ należy uważać czynności bankowe określone w ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359/. Gdy czynności bankowe są świadczone przez podmioty nie będące bankami i nie mające zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego, wydanego na podstawie art. 11[1] ust. 1 prawa bankowego, czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na ogólnych zasadach. W związku z powyższym udzielanie pożyczek pod zastaw /działalność lombardów/ jest opodatkowana stawką 22 procent. Podstawą opodatkowania jest prowizja uzyskana od pożyczkobiorcy, a zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje w momencie realizacji prowizji. Należny zatem podatek od 513.000.000 zł wynosi według stawki 22 procent 112.860.000 zł.

W odwołaniu spółka "A." zarzuca powyższej decyzji Urzędu Skarbowego rażące naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię. Zdaniem odwołującej się, udzielanie pożyczek pod zastaw mieści się w zakresie usług zwolnionych od podatku od towarów i usług. Wynika to z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług i poz. 13 załącznika nr 2 do tej ustawy oraz z załącznika do zarządzenia nr 30 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 sierpnia 1985 r. /Zeszyty Metodyczne nr 57/, wykładni Głównego Urzędu Statystycznego i Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Poznaniu.

Izba Skarbowa w (...) decyzją nr IS-PP-B-732 V/5/94 z dnia 11 lipca 1994 r. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję organu podatkowego I instancji. W uzasadnieniu wyjaśniła, iż zgodnie z poz. 13 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ zwolnione od podatku są usługi finansowe o symbolu KU 94, z wyłączeniem pewnych rodzajów działalności. W zakresie usług finansowych zwolnieniem objęto usługi bankowe - symbol KU 94101, polegające na obsłudze obrotu gotówkowego i bezgotówkowego w walucie krajowej i zagranicznej oraz usługi związane z udzielaniem kredytów. Stosownie do art. 4 pkt 2 tej ustawy przez pojęcie usług rozumie się usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej. Jednocześnie art. 54 ust. 1 wymienionej ustawy stanowi, że do czasu ustalenia przez Główny Urząd Statystyczny nowych klasyfikacji towary i usługi będące przedmiotem czynności wymienionych w art. 2 ustawy, nie ujęte dotychczas w klasyfikacjach statystycznych, podlegają opodatkowaniu według stawki 22 procent. Obowiązująca Klasyfikacja usług, według Zeszytów Metodycznych GUS nr 57, Warszawa 1985, sklasyfikowała usługi bankowe jak wyżej. Następnie Izba wyjaśniła, iż zakres zwolnionych usług został rozszerzony do pojęcia "czynności bankowych" określonych w art. 11-47 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359 ze zm./. Zgodnie z art. 11[1] ust. 1 pkt 4 tej ustawy czynnością bankową jest udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek pieniężnych, w tym również udzielanie pożyczek pieniężnych pod zastaw /art. 36 ustawy/. Izba jednak zaznacza, że do wykonywania czynności bankowych określonych w cytowanej tu ustawie są uprawnione banki w zakresie ustalonym w ich statutach /art. 11 ust. 2 powyższej ustawy/. Z kolei jej art. 11 ust. 5 w związku z art. 11[1] ust. 1 stanowi, iż Prezes NBP w porozumieniu z Ministrem Finansów może udzielić spółce prawa handlowego zezwolenia na wykonywanie niektórych czynności bankowych, określając szczegółowo w tym zezwoleniu warunki wykonywania dopuszczonych nim czynności bankowych. Wynika z tego, że uprawnienie do ich wykonywania ma w sposób wyraźny wynikać z ustawy, a więc nie wystarczy, żeby ustawa nie zawierała postanowień zakazujących wykonywania wspomnianych czynności. Z powyższych powodów Izba w uzasadnieniu swej decyzji stwierdza, że usługi wymienione w poz. 13 załącznika nr 2 do ustawy o podatku od towarów i usług są zwolnione od podatku, jeżeli są to czynności bankowe określone w prawie bankowym, wykonywane wprawdzie przez jednostki organizacyjne nie będące bankami, ale tylko wówczas, gdy jednostki te zostały do tego uprawnione na podstawie ustawy bądź mają zezwolenie na ich wykonywanie. Oznacza to, że gdy czynności bankowe są świadczone przez inne podmioty niż banki, a ściślej - przez podmioty nie mające zezwolenia Prezesa NBP uzyskanego na podstawie art. 11[1] ust. 1 prawa bankowego na prowadzenie tych czynności, ich działalność jest oceniana według zasad dotyczących powszechnego obrotu cywilnoprawnego. Podmioty te zawierają umowy pożyczki w trybie przepisów kodeksu cywilnego i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Do podmiotów tych należy zaliczyć spółkę "J." jako podmiot nie będący bankiem ani nie mający zezwolenia Prezesa NBP na wykonywanie czynności bankowych. Dlatego działalność lombardu, prowadzona na podstawie wpisu do ewidencji gospodarczej i polegająca na udzielaniu pożyczek pieniężnych pod zastaw, gdy przedmioty zastawu nie ulegają sprzedaży, jest opodatkowana stawką w wysokości 22 procent. Podstawą opodatkowania prowadzącego lombard jest prowizja uzyskana od pożyczkobiorcy, to jest procent od pożyczki /art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług/. W końcowej części decyzji Izba informuje, iż klasyfikacja usług jest elementem instrumentalnym w wykonaniu ustawy i nie może mieć decydującego znaczenia przy ustalaniu, czy dana usługa jest, czy nie jest objęta zwolnieniem od podatku. Kryterium klasyfikacyjnym usług jest przedmiot i charakter usługi. Ustawodawca jednak dopuszcza wyjątki na zasadzie podmiotu świadczącego usługę lub podmiotu, dla którego jest ona świadczona. Interpretacja i wyjaśnienia Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego czy też Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Statystyki w zakresie klasyfikacji wyrobów i usług, udzielane podatnikom na ich zapytania, nie mogą być uważane za prawnie wiążące.

Strona 1/4